การริเริ่มและความสำเร็จในการใช้สมุนไพร ของ ร.พ.บางกระทุ่ม
วารสารวงการแพทย์ ได้บันทึกเรื่องราว เกี่ยวกับการพัฒนางานแพทย์แผนไทยของโรงพยาบาลบางกระทุ่ม ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ไว้ โดย
พญ.ดวงรัตน์ เชี่ยวชาญวิทย์ ผู้อำนวยการโรงพยาบาลบางกระทุ่ม จ.พิษณุโลก กล่าวว่า โรงพยาบาลบางกระทุ่มรับผิดชอบดูแลประชากรใน 9 ตำบล 87 หมู่บ้าน จำนวนกว่า 40,000 คน ด้วยแนวคิดที่ว่า “
โรงพยาบาลชุมชนทั่วประเทศมีอยู่กว่า 700 แห่ง ถ้าจะให้โรงพยาบาลบางกระทุ่มโดดเด่นขึ้นมาต้องมีอะไรที่แตกต่างจากที่อื่น” จึงเป็นเหตุผลให้ลุยเรื่องของยาสมุนไพร และเห็นคุณค่าของสมุนไพรไทย"
พญ.ดวงรัตน์ เล่าว่า แต่เดิมโรงพยาบาลบางกระทุ่มตั้งอยู่กลางทุ่งนา ต่อมาได้ทำการปรับพื้นที่ทั้งหมดให้กลายเป็นสวนสมุนไพร รวมทั้งสร้างอาคารผลิตยาสมุนไพร แบ่งสัดส่วนออกเป็นด้านการผลิตและด้านคลินิกให้บริการการแพทย์แผนไทย ชั้นล่างเป็นอาคารผลิต ชั้นบนเป็นห้องประชุมสำหรับต้อนรับคณะดูงานต่าง ๆ จากนั้นได้ใช้งบประมาณ 17 ล้านบาท สร้างโรงงานผลิตยาสมุนไพรแห่งใหม่ ซึ่งแล้วเสร็จไปเมื่อเดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2556 และผ่านการรับรองมาตรฐาน GMP เป็นที่เรียบร้อยแล้ว
นอกจากนี้ได้ร่วมกับกระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีในการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อพืช (Plant Tissue Culture) เพื่อให้ชาวบ้านใน อ.บางกระทุ่ม นำไปปลูกเพื่อเป็นวัตถุดิบสมุนไพรให้แก่ทางโรงพยาบาล
พญ.ดวงรัตน์ กล่าวถึงการผลิตยาสมุนไพรว่า ที่โรงพยาบาลบางกระทุ่มผลิตยาสมุนไพรเอง ทั้งเพื่อใช้ในโรงพยาบาล และจำหน่ายไปตามโรงพยาบาลชุมชนและสถานีอนามัยในเขตภาคเหนือที่สนใจ โดยจะขยายพันธุ์พืชสมุนไพรและให้ชาวบ้านในพื้นที่มารับไปปลูก โดยควบคุมเรื่องการใช้สารเคมีอย่างเคร่งครัด และจะรับซื้อจากชาวบ้านในราคารับซื้อที่แน่นอน ในราคาที่รับซื้อนี้จะถูกหักกิโลกรัมละ 1 บาท เข้าชมรมผู้สนใจสมุนไพรของ อ.บางกระทุ่ม ชมรมนี้จะทำหน้าที่รวบรวมองค์ความรู้เกี่ยวกับสมุนไพรพื้นบ้านที่เคยกระจัดกระจายอยู่มารวบรวมเอาไว้เป็นหนึ่งเดียว แล้วตรวจสอบ แลกเปลี่ยน พูดคุย และแบ่งปันข้อมูลความรู้เกี่ยวกับสมุนไพรที่แต่ละคนเคยรู้ เคยเห็น และเคยใช้มา
“เรามองว่าถ้าโรงพยาบาลทำเพียงหน่วยงานเดียวคงไม่สำเร็จ เพราะฉะนั้นต้องสร้างเครือข่ายทำงานร่วมกัน และที่สำคัญยังเป็นการกระจายรายได้สู่ชุมชนด้วยอีกทางหนึ่ง”
ในด้านการผลิตยาสมุนไพร ปัจจุบันใช้เครื่องมือที่ทันสมัย ทำงานด้วยระบบอัตโนมัติและกึ่งอัตโนมัติ มีการปรับรูปแบบผลิตภัณฑ์ยาสมุนไพรให้มีลักษณะโดดเด่น น่าสนใจ มีการควบคุม ตรวจสอบวัตถุดิบสมุนไพรทั้งแบบสดและแบบที่ผ่านการแปรรูปแล้ว พร้อมส่งตรวจมาตรฐานความปลอดภัยที่กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์และศูนย์วิทยาศาสตร์การแพทย์ จ.พิษณุโลก
สำหรับงานบริการคลินิกแพทย์แผนไทย มีการให้บริการ 3 ช่องทางด้วยกัน คือ
1. ขอรับบริการแพทย์แผนไทย โดยแพทย์อายุรเวทจะทำการตรวจรักษา จ่ายยาสมุนไพร และให้คำแนะนำ
2. เข้าสู่ระบบการตรวจรักษาโดยแพทย์แผนปัจจุบัน และ
3. เข้าไปซื้อยาโดยตรง ซึ่งจะมีเภสัชกรคอยให้คำแนะนำต่าง ๆ
ทั้งนี้ผลิตภัณฑ์สมุนไพรของโรงพยาบาลบางกระทุ่ม นอกจากจะนำมาใช้ในโรงพยาบาลแล้ว ยังจำหน่ายไปตามโรงพยาบาลชุมชนและสถานีอนามัยในเขตภาคเหนือที่สนใจ โดยผลิตภัณฑ์สมุนไพรทั้งหมดมีหลายรูปแบบ และสามารถใช้ทดแทนยาแผนปัจจุบันได้ทั้งหมด
* คัดจากบทความ ประสบการณ์การใช้ยาสมุนไพร ในการรักษาผู้ป่วยแทนยาแผนปัจจุบัน ร.พ.บางกระทุ่ม จ.พิษณุโลก วงการยา ฉบับ 191 /ผึ้ง คอลัมน์สมุนไพร-แพทย์ทางเลือก |
วงการแพทย์
