ข้อมูลบริการสุขภาพของไทย

การดำเนินงานเชิงรุกในด้านการป้องกันและควบคุมโรคความดันโลหิตสูง

โรคความดันโลหิตสูงนั้นพบได้ทั่วโลกทั้งในประเทศที่พัฒนาแล้วและประเทศที่กำลังพัฒนา  คาดว่ามีผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงทั้งโลกประมาณ 1,500 ล้านคน ประชากรไทยประมาณ 5 ล้านคนเป็นโรคความดันโลหิตสูง  ในบางประเทศพบโรคความดันโลหิตสูงมากกว่าครึ่งของประชากรที่มีอายุเกิน 60 ปี มีเพียงหนึ่งในสามของผู้ป่วยโรคความดันสูงที่ได้รับการรักษาเท่านั้นที่สามารถควบคุมความดันโลหิตได้
 
จุดประสงค์ของวันความดันโลหิตสูงโลกคือ การถ่ายทอดไปสู่ประชาชนทั่วไปให้ตระหนักถึงความสำคัญของโรคความดันโลหิตสูงและผลแทรกซ้อนที่รุนแรง  รวมถึงการให้ข้อมูลในแง่ของการป้องกัน  การตรวจหาและการรักษา  การจะทำสิ่งเหล่านี้ได้อาศัยความร่วมมือของบุคลากรทางการแพทย์  สื่อมวลชนหน่วยงานอาสาสมัคร  และหน่วยงานของรัฐในแต่ละประเทศ ขั้นแรกของการควบคุมโรคความดันโลหิตสูงก็คือ  การตรวจหาผู้ที่เป็นโรคซึ่งสามารถทำได้โดยตั้งจุดตรวจวัดความดันโลหิตในสถานที่ต่างๆ  ได้แก่   ศูนย์การค้า โรงเรียน  วัด  โบสถ์    สุเหร่า   สมาคม
ความดันโลหิตสูงแห่งประเทศไทย ซึ่งเป็นสมาชิกของ WHI ได้จัดกิจกรรมในประเทศและให้บุคลากรทางการแพทย์และอาสาสมัคร  มีส่วนร่วมในกิจกรรมตรวจหาโรคความดันโลหิตสูงของชุมชนของตน

ผลของการไม่ควบคุมความดันโลหิตสูงให้ดี

ความดันโลหิตสูงสามารถทำให้เกิดภาวะหลอดเลือดสมองแตกหรืออุดตัน  โรคหัวใจขาดเลือด  หัวใจล้มเหลวและไตวายโรคหัวใจและหลอดเลือดเป็นสาเหตุการตายรวมในสหรัฐอเมริการ้อยละ 40  และอาจมากกว่านั้นในบางประเทศความสัมพันธ์ของโรคความดันโลหิตสูงและความเสี่ยงต่อโรคหัวใจและหลอดเลือดเป็นไปอย่างต่อเนื่องโดยไม่ขึ้นกับปัจจัยเสี่ยงอื่น ความดันโลหิตยิ่งสูง ความเสี่ยงต่อสภาวะหลอดเลือดสมองแตกหรืออุดตัน โรคหัวใจขาดเลือด หัวใจวาย  และโรคไตวาย ก็จะสูงขึ้นด้วย

ท่านควรทราบระดับความดันโลหิตของท่านเอง

ความดันโลหิตสูง  หมายถึงภาวะที่แรงดันของเลือดที่อยู่ในหลอดเลือดมีค่าสูงเกินปกติ  โรความดันโลหิตสูงเป็นโรคที่สามารถคร่าชีวิตคนได้โดยไม่มีอาการใดๆ นำมาก่อนนับได้ว่าเป็น “ฆาตกรเงียบ” ความดันโลหิตที่สูงมากจะก่อให้เกิดความเสียหายต่ออวัยวะสำคัญต่างๆ  เช่น  หัวใจ สมอง  หลอดเลือด หรือไต ทุกคนต้องมีความดันโลหิตอยู่ระดับหนึ่งในหลอดเลือด ในขณะที่หัวใจบีบตัวจะสูบฉีดเลือดผ่านไปทางหลอดเลือดแดงเพื่อนำสารอาหารไปหล่อเลี้ยงร่างกาย  แรงดันของเลือดต่อผนังหลอดเลือดเรียกว่าความดันโลหิต
ความดันตัวบน(systolic blood  pressure) หมายถึงค่าความดันโลหิตที่สูงกว่าซึ่งตรงกับช่วงการบีบตัวของหัวใจ ส่วนความดันตัวล่าง (diastolic blood pressure) หมายถึงค่าความดันโลหิตที่ต่ำกว่าซึ่งจะตรงกับช่วงการคลายตัวของหัวใจ ดังนั้นในกรณีที่หลอดเลือดตีบแคบลงหรืออุดตัน 
หัวใจจึงจำเป็นจะต้องบีบตัวให้แรงขึ้นเพื่อส่งเลือดที่ไปหล่อเลี้ยงอวัยวะต่างๆ  ของร่างกายให้ได้คงเดิม ส่งผลให้ความดันโลหิตสูงขึ้น ในกรณีที่ความดันโลหิตของท่านเท่ากับหรือ สูงกว่า 140/90 มิลลิเมตรปรอทอยู่ตลอดเวลาแสดงว่าท่านมีโรคความดันโลหิตสูง

กฏเกณฑ์ทั่วไปในการวัดความดันโลหิต

-  ควรพักอย่างน้อย 5 นาทีก่อนทำการวัด
-  หลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่หรือดื่มเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีนอย่างน้อย 30 นาทีก่อนทำการวัด
-  นั่งโดยวางเท้าให้ราบอยู่บนพื้น หลังพิงพนักแขนวางลงที่รองแขนให้เหมาะสมกับขนาดของแขน
-  เลือกขนาดของแถบผ้าพันแขนให้เหมาะสมกับขนาดแขน
-  ใช้เครื่องมือที่ผ่านการตรวจสอบมาตรฐาน
-  ควรวัดความดันโลหิตอย่างน้อย 2 ครั้ง (ห่างกันอย่างน้อย 2 นาที) แล้วนำมาหาค่าเฉลี่ยในบางกรณีอาจจำเป็นที่จะต้องวัดความดันโลหิตในท่ายืนและท่านอนหงายตามความจำเป็น

การปฏิบัติต่อไปนี้สามารถช่วยป้องกันโรคความดันโลหิตสูงได้
- การลดน้ำหนัก
- การลดปริมาณเกลือในอาหาร
- การงดหรือลดการดื่มสุราหรือแอลกอฮอล์
- การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ
 
หากการปรับพฤติกรรมดังกล่าวข้างต้นไม่สามารถป้องกันหรือควบคุมความดันโลหิตให้อยู่ในเกณฑ์ที่ต้องการก็มีความจำเป็นต้องใช้ยา บ่อยครั้งต้องใช้ยามากกว่า 1 ชนิด การควบคุมความดันโลหิต จะมีผลต่อดีสุขภาพอย่างเห็นได้ชัดช่วยลดอัตราตายแล้วยังช่วยลดอัตราการเกิดโรคหัวใจร้อยละ 25 ภาวะหัวใจวายร้อยละ 50 และโรคหลอดเลือดสมองร้อยละ 35 นอกจากการควบคุมความดันโลหิตสูง การควบคุมปัจจัยเสี่ยงอื่นๆ ก็มีความสำคัญเพราะการ
สูบบุหรี่ ระดับคลอเลสเตอรอลที่สูงในเลือดและโรคเบาหวานจะเร่งให้เกิดการทำลายต่อหัวใจและหลอดเลือดจากความดันโลหิตสูง ดังนั้นจึงต้องรักษาและควบคุมปัจจัยเสี่ยงเหล่านี้ด้วย

จำไว้ว่าโรคความดันโลหิตสูงอาจไม่มีอาการแสดงใดๆ ที่ชัดเจน ดังนั้นจึงควรที่ท่านจะต้องรับการตรวจวัดความดันโลหิตอย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง การควมคุมความดันโลหิตให้อยู่ในเกณฑ์ที่พึงประสงค์จะเพิ่มอายุยืนยาวให้แก่ชีวิตที่เป็นสุขได้

ท่านสามารถหาข้อมูลของโรคความดันโลหิตสูงได้ที่
www.worldhypertensionleague.org และ www.thaihypertension.org