ข้อมูลบริการสุขภาพของไทย

ปัจจุบันยังไม่มีการอธิบายสาเหตุการเกิดโรคสมาธิสั้นที่ระบุได้ ชัดเจน ผลวิจัยปัจจุบันพบว่า เด็กที่เป็นโรคสมาธิสั้นจะมีความบกพร่อง ของสมองส่วนหน้า (Prefrontal lobes) ที่ไม่สามารถทำหน้าที่เกี่ยวกับ การแก้ปัญหาสร้างสมาธิการใช้เหตุผลการวางแผน และการทำงานตาม ขั้นตอนได้เหมือนสมองของเด็กปกติอีกทั้งยังพบว่าผู้ที่เป็นสมาธิสั้นยังมี ขนาดของโครงสร้างทางสมองแตกต่างจากคนทั่วไป รวมถึงมีปริมาณสารเคมีที่สำคัญบางตัว (Dopamine, Norepinephrine) ในสมองน้อยกว่าเด็กปกติโดยมีการถ่ายทอดทางกรรมพันธุ์

การรักษาเด็กที่เป็นโรคสมาธิสั้น ที่ได้ผลที่สุด คือการรักษาแบบผสมผสาน บนความร่วมมือของทุกฝ่าย ตั้งแต่แพทย์ พ่อแม่ และคุณครู ทั้งการปรับพฤติกรรม การปรับมุมมอง ปรับวิธีการเลี้ยงดู แนวทางการช่วยเหลือในห้องเรียน และร่วมกับการใช้ยา ตามความจำเป็น  

สถาบันพัฒนการเด็กราชนครินทร์ ให้คำแนะนำใน "คู่มือการคัดกรองและปรับพฤติกรรมเด็กที่มีอาการสมาธิสั้นสำหรับผู้ปกครอง" ในด้านเทคนิคการสื่อสารที่เหมาะสมสำหรับเด็กสมาธิสั้น ไว้ดังนี้

 

1. สื่อสารเพื่อความจริงจัง เพื่อลดการใช้โทนเสียงดังและการพูดซ้ำย้ำ โดยไม่เกิดอะไรขึ้น ให้เปลี่ยนรูปแบบ การสื่อสารแบบ Passive คือ ผู้ปกครองนั่งอยู่กับที่แล้วพูดคุยกับเด็ก เป็นแบบ Active คือ การเดินเข้าหาเด็กเพื่อเกิดความจริงจังและเมื่อถึงตัวเด็กให้สัมผัสตัวเด็ก หรือเรียกชื่อเด็กให้ รู้ตัว


2. การสื่อสารเพื่อการประเมินความพร้อม  เมื่อเด็กรู้ตัวแล้วอย่ารีบใช้คำสั่งหรือบอกให้เด็กทำตามเพราะจะเป็นการทำลายสมาธิ เด็กขณะที่เขาทำกิจกรรมยังไม่เสร็จ โดยเริ่มจากการพูดคุยถึงเรื่องราว หรือรายละเอียดของ กิจกรรมที่เด็กกำลังมีสมาธิอยู่ หรือทำกิจกรรมที่ต่อเนื่องอยู่นั้น เป็นการสร้างสัมพันธภาพ รวม ถึงความรู้สึกได้รับความใส่ใจและความสำคัญในกิจกรรมที่ทำที่ได้รับจากผู้ปกครองคำพูดสำคัญ ในขั้นตอนนี้ที่จะส่งต่อไปยังการสื่อสารขั้นตอนต่อไป คือ “เสร็จจากนี้เราจะทำอะไรต่อ”
 

 

3. การสื่อสารฝึกการตัดสินใจ เป็นสิ่งที่จะทำต ่อเนื่องจากกิจกรรมที่สร้างสมาธิจนเสร็จแล้ว มีเป้าหมายหรือ กิจกรรมอะไรทำต่อไปอีก เป็นการฝึกให้เด็กคิดเชื่อมโยงกิจกรรมในปัจจุบันไปยังกิจกรรมใน อนาคต มีการสื่อสารย่อย 3 รูปแบบ คือ รูปแบบที่ 1 คำถามปลายปิด  รูปแบบที่ 2 คำถามที่มี 2 ตัวเลือก  รูปแบบที่ 3 คำถามปลายเปิด
 

 

4. การสื่อสารเพื่อสร้างกติกาและเงื่อนไข  ประกอบด้วยการกำหนดแผน ระยะเวลา ความรับผิดชอบ รูปแบบการกำกับวินัย การกระตุ้นแรงจูงอย่างสม ่ำเสมอ และการกำหนดเป้าหมายที่ชัดเจน โดยใช้หลักการและเทคนิคทางจิตวิทยา การให้รางวัล การงดรางวัล การฝึกทำ ตารางกิจกรรมในแต่ละวัน บันทึกข้อตกลงร่วมกันมาบูรณาการในการฝึกเด็กให้ทำตามเงื่อนไข 

 

 

5. การชมเชย (Affirmation) -หลักการสื่อสารเมื่อทำกิจกรรมสำเร็จตามการตัดสินใจของเด็ก และเงื่อนไขที่ตกลง ร่วมกัน โดยมีองค์ประกอบของการชมดังนี้ 
5.1. ใช้คำพูดชื่นชมเด็กเมื่อทำสำเร็จ เช่น เก่งมาก ดีมาก สุดยอด เพื่อสร้างแรงจูงให้ เด็กอยากทำพฤติกรรมนั้นอีก
5.2. บอกพฤติกรรมที่เด็กทำได้สำเร็จเป็นรูปธรรม เช่น ทำการบ้านเสร็จ รักษาเวลาใน การเล่นเกม หรือวาดรูปสวย ต่อเลโก้เป็นรูปปราสาท เป็นต้น ตัวอย่างคำชมเชยเช่น ลูกเก่งมากที่ทำการบ้านจนเสร็จลูกเป็นคนที่รักษาคำพูดและ รักษาเวลาได้ดีเยี่ยมเลย