ข้อมูลบริการสุขภาพของไทย

เมื่อพิจารณาตัวเลขเส้นความยากจนทั้งประเทศในเขตเทศบาลซึ่งนับเป็นพื้นที่เมืองอยู่ที่ 2,918 บาทต่อเดือน ส่วนนอกเขตเทศบาลคือพื้นที่ชนบทอยู่ที่ 2,436 บาทต่อเดือน แตกต่างกันถึง 482 บาท แสดงว่าคนเมืองต้องใช้เงินมากกว่าคนในชนบท ซี่งก็ดูเป็นเรื่องปกติไม่ได้แปลกอะไร แต่พอพิจารณาถึงรายได้ที่จะต้องเพียงพอต่อการดำรงชีพแล้วพบว่า คนจนเมืองกับคนจนในชนบทมีพื้นฐานและความยากลำบากต่างกันมาก เราอาจจะมองว่าพื้นที่เมืองมีโครงสร้างพื้นฐานต่าง ๆ พร้อม ทั้งสาธารณูปโภคและสาธารณูปการ จะยากจนอย่างไรก็ยังสามารถเข้าถึงบริการพื้นฐานจำเป็นที่ได้มาตรฐานไม่ยากนัก ในขณะที่พื้นที่ชนบทห่างไกลความเจริญ คนจนน่าจะขาดแคลนบริการพื้นฐานพวกสาธารณูปโภคและสาธารณูปการมาก ๆ แต่ในความเป็นจริงแล้ว รัฐบาลประเทศพัฒนาแล้วมองว่าคนจนเมืองมีปัญหามากกว่าคนจนในพื้นที่ชนบทมาก ๆ เพราะคนจนในพื้นที่ชนบทส่วนใหญ่ไม่ได้ขาดแคลนปัจจัยสี่ซึ่งเป็นพื้นฐานในการดำรงชีวิต คนจนในพื้นที่ชนบทต่อให้จนอย่างไรก็ยังมีผลิตผลทางการเกษตรเอาไว้กินได้ไม่ว่าจะปลูกเองหรือเก็บเอาจากธรรมชาติ จะเพาะปลูกก็ยังมีที่เหลือเฟือ พอหาได้บ้าง ยังมีน้ำสะอาดตามธรรมชาติพอใช้อุปโภคและบริโภคได้ แต่พื้นที่เมืองที่มีมลภาวะมาก แหล่งน้ำธรรมชาติไม่สะอาดพอที่จะบริโภคได้โดยตรงอย่างเพียงพอ อีกทั้งการเป็นอยู่ในพื้นที่ชนบทก็สามารถอยู่ได้โดยไม่มีไฟฟ้าใช้ ไม่ต้องนำของเสียเข้าระบบบำบัดอย่างได้มาตรฐานเพื่อจัดการอย่างถูกหลักสุขอนามัยก็ยังอยู่กันได้ 
 

ส่วนคนจนเมืองเป็นกลุ่มที่รัฐบาลต่าง ๆ ในโลกเป็นห่วงเป็นอย่างมาก เพราะพื้นที่เมืองมีไว้สำหรับแหล่งธุรกิจการค้าการบริการ และที่อยู่อาศัยของประชากรเมืองเท่านั้น พื้นที่เกษตรกรรมเมืองตั้งอยู่บนพื้นที่ที่มีมูลค่าทางเศรษฐกิจสูง จึงไม่ได้มีไว้เพาะปลูกเพื่อยังชีพ ชีวิตความเป็นอยู่แบบเมืองต้องการสาธารณูปโภคและสาธารณูปการที่ได้มาตรฐานซี่งต้องใช้เงินจ่ายเพื่อให้ได้บริการเท่านั้น จะจ่ายโดยตรงหรือโดยอ้อมก็ตามที คนจนเมืองจึงกลายเป็นกลุ่มที่คนด้อยโอกาสทางเศรษฐกิจที่ติดกับอยู่ในพื้นที่เมืองที่มีการแข่งขันทางเศรษฐกิจสูง เราจึงเห็นคนไร้บ้านในเขตเมืองที่เร่ร่อนขอเงินตามสี่แยกต่าง ๆ หรือรับความช่วยเหลือจากรัฐไปเรื่อย ๆ ไม่สามารถจัดหาปัจจัยสี่ได้ด้วยตัวเอง เนื่องจากสภาพแวดล้อมทางเศรษฐกิจแบบเมืองได้เอื้ออำนวยให้พวกเขาสามารถลืมตามอ้าปากได้แต่อย่างใด การแก้ปัญหาคนจนเมืองจึงมีความซับซ้อนและต้องการกลไกของภาครัฐเข้ามาช่วยเป็นอย่างมาก ทั้งการจัดหาที่อยู่อาศัย การพัฒนาทักษะและความรู้เพื่อเข้าสู่ตลาดงานที่มีการแข่งขันสูง การจัดหาบริการสาธารณะที่เพียงพอ แตกต่างจากคนจนในพื้นที่ชนบทที่ต้องการให้รัฐช่วยในแง่ต้นทุนในการจัดหาปัจจัยสี่เพื่อดำรงชีวิตและต่อยอดไปสู่การหารายได้เป็นหลัก ถ้ายังคิดว่าคนจนไม่ว่าจะเป็นคนจนเมืองหรือคนจนชนบทจะแก้ปัญหาได้ด้วยมาตรการเดียวกัน เราก็จะจนกันต่อไปไม่จบไม่สิ้นหละครับ

ดร.พนิต ภู่จินดา
บทความนี้ได้รับการเผยแพร่ทางเว็บไซต์ Rabbit Today