กัญชาเป็นพืชสมุนไพรที่เรารู้จักคุ้นเคยและมีการใช้ประโยชน์มาตั้งแต่อดีต ปัจจุบันมีข้อมูลงานวิจัยที่ช่วยสนับสนุนการใช้กัญชาทางการแพทย์เพื่อรักษาโรค หรือจัดการอาการต่างๆทำให้หลายประเทศเริ่มมีการปลดล็อกกัญชาเพื่อให้สามารถนำมาใช้ในการแพทย์และในงานวิจัยได้
สำหรับประเทศไทยได้มีการผ่านกฎหมายให้กัญชาเป็นยาเสพติดประเภทที่ 5 ที่อนุญาตให้นำมาใช้ในทางการแพทย์และการวิจัยตั้งแต่เดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ.2562 อย่างไรก็ตามงานวิจัยที่สนับสนุนการใช้ในทางการแพทย์ก็ยังมีไม่มาก จึงยังต้องการการศึกษาวิจัยเพิ่มเติมอีกในอนาคต
กัญชาช่วยภาวะใดได้บ้าง
หลักฐานงานวิจัยที่บ่งชี้ว่าสามารถได้รับประโยชน์จากการใช้กัญชา เช่น
- ผู้ป่วยโรคมะเร็งที่มีภาวะคลื่นไส้อาเจียนจากเคมีบำบัด, ผู้ป่วยมะเร็งระยะสุดท้ายที่ไม่ตอบสนองต่อเคมีบำบัดและได้รับการรักษาแบบประคับประคอง
- กลุ่มโรคทางระบบประสาทบางชนิด เช่นโรคลมชักที่ยาก/ดื้อต่อการรักษา, กล้ามเนื้อหดเกร็งในผู้ป่วยโรคปลอกประสาทเสื่อมแข็ง, ปวดประสาทส่วนกลางที่ดื้อต่อการรักษา ภาวะที่อาจได้รับประโยชน์จากการใช้กัญชา เช่น โรคพาร์กินสัน, อัลไซเมอร์, ผู้ป่วย HIV ที่มีภาวะขาดสารอาหาร, Post Traumatic Stress Disorder (PTSD)
- การใช้กัญชาของแพทย์แผนไทย สามารถช่วยรักษาภาวะ เช่น นอนไม่หลับ, ท้องอืด, เบื่ออาหาร, ท้องผูก, ผอมแห้งแรงน้อย, คลื่นไส้อาเจียน, อัมพฤกษ์/อัมพาต, เครียด/กังวล, ชา
สารประกอบหลักในกัญชา
ส่วนประกอบของกัญชาที่มีประโยชน์ในทางการแพทย์ มีอยู่ 2 ชนิด คือ สาร THC และ สาร CBD ซึ่งมีฤทธิ์แตกต่างกันเล็กน้อย
- THC : ช่วยลดอาการปวด, คลื่นไส้, อาเจียน, อ่อนเพลีย ทำให้เจริญอาหารมากขึ้น แต่ก็มีฤทธิทำให้เคลิบเคลิ้มและประสาทหลอน มีฤทธิเป็นสารเสพติด
- CBD : ช่วยให้รู้สึกสงบ, พักผ่อนได้ดี และมีฤทธิต้านการอักเสบ
กัญชาทางการแพทย์ของโรงพยาบาลนครพิงค์ ณ ปัจจุบัน มีน้ำมันกัญชา สูตร THC และสูตร THC : CBD 1:1 ขององค์การเภสัชกรรม และทางแพทย์แผนไทย ได้แก่ ตำรับศุขไสยาสน์ และทำลายพระสุเมรุ
ผลข้างเคียงและผลเสียที่อาจจะเกิดจากการใช้กัญชา
ผลข้างเคียงที่พบบ่อย ได้แก่ ง่วงซึม ปากแห้ง มึนงง อ่อนล้า เสียการควบคุมของกล้ามเนื้อ เสียสมาธิ อยากอาหาร
ผลข้างเคียงที่พบน้อย ได้แก่ อาการเคลิ้ม ความดันตกเวลาเปลี่ยนท่าทาง เวียนศีรษะ ปวดศีรษะ หัวใจเต้นเร็ว สับสน ท้องเสีย
ผลข้างเคียงที่พบน้อยมาก ได้แก่ ประสาทหลอน หลงผิด ตื่นตระหนก จิตหลอน
นอกจากนี้ยังมีโอกาสได้รับสารปนเปื้อน สารพิษตกค้าง เช่น ยาฆ่าแมลง ยาฆ่าเชื้อรา โลหะหนัก ถ้าไม่ได้ใช้ยาที่ผลิตตามมาตรฐาน หรือ ได้รับการรับรองตำรับ จึงไม่ควรซื้อกัญชาใช้เอง นอกจากนี้การไม่ทราบองค์ประกอบของน้ำมันกัญชาที่ใช้อาจก่อให้เกิดผลข้างเคียงที่ร้ายแรงได้
ข้อควรระวัง
ผู้ที่มีประวัติความผิดปกติทางจิต ควรหลีกเลี่ยงการใช้ เพราะอาจทำให้เกิด ความเสี่ยงของโรคจิต ผู้มีโรคหัวใจ อาจมีความเสี่ยงเกิดกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด หัวใจเต้นผิดจังหวะ ผู้มีภาวะตับ ไตวาย ควรหลีกเลี่ยงการใช้
คำถามที่พบบ่อย
กัญชา รักษามะเร็งได้จริงหรือ ?
ตอบ — ยังไม่มีหลักฐานทางการแพทย์ที่รองรับว่ากัญชาสามารถรักษามะเร็งได้โดยตรง การใช้กัญชาในผู้ป่วยกลุ่มนี้จึงหวังผลในแง่ของการลดอาการคลื่นไส้อาเจียนจากเคมีบำบัด ที่ไม่สามารถควบคุมด้วยยามาตรฐาน, การรักษาอาการปวดเรื้อรังที่ไม่ตอบสนองต่อยาแก้ปวด, ช่วยให้ผู้ป่วยกินได้, นอนหลับ, ลดความวิตกกังวล,ผ่อนคลาย และมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น
แม้ว่ากัญชาจะมีประโยชน์ทางการแพทย์ในหลายๆด้านแต่ก็ยังมีผลข้างเคียงและข้อควรระวังในการใช้ยา รวมถึงยังคงเป็นสารที่มีฤทธิเสพติด ดังนั้นผู้ที่ต้องการใช้กัญชาจึงควรใช้ภายใต้คำแนะนำของแพทย์
ผู้ป่วยท่านใดที่มีความสนใจอยากใช้กัญชาทางการแพทย์ สามารถทำแบบคัดกรองเบื้องต้น ได้ตามลิ้งค์
https://nkp-connect-tools.web.app/tools... หรือนำประวัติการรักษาพร้อมใบรับรองแพทย์ เข้ามาปรึกษาคลินิกประคับประคองและกัญชาทางการแพทย์ ทุกวันพุธ เวลา 8.00-16.00 น.
ส่วนผู้ป่วยมะเร็งที่สนใจจะขอปรึกษาเรื่องการใช้กัญชาทางการแพทย์ ท่านสามารถโทรติดต่อที่ ศูนย์มะเร็งรพ.นครพิงค์(วัดพระนอนขอนตาล) 053-999200 ต่อ 104,105 (รับเฉพาะผู้ป่วยมะเร็ง) นำประวัติการรักษา มาที่คลินิกกัญชาศูนย์มะเร็งรพ.นครพิงค์ได้ทุกวันศุกร์ เวลา 8.00-12.00น.
บทความโดย
พญ.ประดับพร ลีละศาสตร์
แพทย์เวชศาสตร์ครอบครัว สาขาการดูแลประคับประคอง รพ.นครพิงค์
ขอขอบคุณวิทยากร
- พญ.ประดับพร ลีละศาสตร์
แพทย์เวชศาสตร์ครอบครัว สาขาการดูแลประคับประคอง
- พญ.นภาวรรณ ศุกรภาส
อายุรแพทย์ สาขาโรคมะเร็ง
- พญ.พิมพ์พร พรหมคำตัน
อายุรแพทย์ สาขาประสาทวิทยา
- ธิดารัตน์ กันทาแจ่ม
แพทย์แผนไทย
ถ่ายทำและตัดต่อ
- นพ.ประพนธ์ เปี่ยมอนันต์
ศัลยแพทย์ระบบทางเดินปัสสาวะ
