ရာသီတုပ်ေကွဵေရာဂါ (Seasonal Influenza) သည် အသက်ရှုလမ်ဵေကကာင်ဵဆိုင်ရာ ကူဵစက်
ေရာဂါတစ်ြုြဖစ်ပပီဵ၊ Influenza Virus ပိုဵေကကာင်ဴ ြဖစ်ပွာဵရြြင်ဵြဖစ်ပါသည်။
ရာသီတုပ်ေကွဵေရာဂါြဖစ်ေစေသာ ဗိုင်ဵရပ်စ်ပိုဵ အမျ ိုဵအစာဵ (၃) မျ ိုဵ (Type A, B and C)
ရှိပပီဵ၊ ယြုနှစ် ရာသီတုပ်ေကွဵေရာဂါြဖစ်ပွာဵမှု ြဖစ်စဉ်မှာ Seasonal Influenza Virus Type A ၏
အမျ ိုဵအစာဵြွဲ တစ်ြုြဖစ်သည်ဴ Subtype A (H1N1) pdm 09 ေကကာင်ဴ ြဖစ်ပွာဵရြြင်ဵ ြဖစ်ပါသည်။
Seasonal Influenza A (H1N1) pdm 09 Strain သည် ကမ္ဘာေပ္ဒတွင် မက္ကဆီကို နိုင်ငဳ၌
(၂၀၀၉) ြုနှစ် ဧပပီလ၌ စတင်ကူဵစက်၍ ကမ္ဘာဴနိုင်ငဳအမျာဵအြပာဵ၌ ကပ်ေရာဂါအသွင် ြဖစ်ပွာဵြဲဴပါ
သည်။ ထို္ဓေကကာင်ဴ ကမ္ဘာဴကျန်ဵမာေရဵအဖွဲ့ (WHO) က Public Health Emergency of International
Concern (PHEIC) အြဖစ်ေကကြငာြဲဴပပီဵ ြမန်မာနိုင်ငဳအပါအဝင် ကမ္ဘာဴနိုင်ငဳမျာဵတွင် ကမ္ဘာဴလူတုပ်ေကွဵ
ေရာဂါ ကာကွယ်နှိမ်နင်ဵြြင်ဵ လုပ်ငန်ဵမျာဵကို ေဆာင်ရွက်ြဲဴကကပါသည်။
(၂၀၁၀) ြုနှစ် ကသဂုတ်လေနာက်ပိုင်ဵမှစ၍ ထို Seasonal Influenza A (H1N1) pdm 09
သည် ကူဵစက်မှု ြမန်ဆန်ေသာ်လည်ဵ ြပင်ဵထန်မှုနှင်ဴ ေသဆုဳဵမှုနည်ဵပါဵေသာေကကာင်ဴ PHEIC အြဖစ်မှ
(၂၀၁၀) ြုနှစ် ကသဂုတ်လ (၁၀) ရက်ေန့တွင် ရုတ်သိမ်ဵြဲဴပါသည်။
(၂၀၀၉) ြုနှစ်၌ ကပ်ေရာဂါအသွင် ြဖစ်ပွာဵြဲဴေသာ အဆိုပါ Seasonal Influenza A (H1N1)
pdm 09 ဗိုင်ဵရပ်စ်ပိုဵသည် (၂၀၁၀) ြုနှစ်မှစ၍ ကပ်ေရာဂါအသွင် ဆက်လက် ြဖစ်ပွာဵမှု မရှိေတာဴဘဲ
ကမ္ဘာဴနိုင်ငဳမျာဵ၌ လူမျာဵအကကာဵ ရာသီတုပ်ေကွဵေရာဂါ (Seasonal Influenza) အြဖစ်သာ ကူဵစက်မှု
ဆက်လက် ရှိေနြဲဴပါသည်။
ကမ္ဘာဴကျန်ဵမာေရဵအဖွဲ့ (WHO) ကလည်ဵ အဆိုပါ ဗိုင်ဵရပ်စ်ပိုဵအာဵ ရာသီတုပ်ေကွဵ
ေရာဂါပိုဵအြဖစ် သတ်မှတ်ြဲဴပပီဵ၊ ြမန်မာနိုင်ငဳ အပါအဝင် ကမ္ဘာဴနိုင်ငဳမျာဵတွင် ရာသီတုပ်ေကွဵ ေရာဂါ
အြဖစ်သာ နှစ်စဉ် ဆက်လက် ြဖစ်ပွာဵလျက် ရှိပါသည်။
ေရာဂါ ူဵစ ်ပုဳ
ရာသီတုပ်ေကွဵေရာဂါသည် အသက်ရှုလမ်ဵေကကာင်ဵမှတစ်ဆင်ဴ ကူဵစက်ပျ ဳ့နှဳ္ဓနိုင် ပါသည်။
ေရာဂါပိုဵရှိသူ နှာေြျြြင်ဵ/ ေြျာင်ဵဆိုဵြြင်ဵတို္ဓမှ ထွက်ေပ္ဒလာေသာ အစက်အမှုန် (droplet) မျာဵကို
တိုက်ရိုက်ရှုသွင်ဵမိပါက ကူဵစက်ြဳရနိုင်ပါသည်။ ေရာဂါပိုဵရှိသူ တစ်ဦဵ အကာအကွယ် မယူဘဲ
နှာေြျ/ ေြျာင်ဵဆိုဵရာမှ ထွက်ေပ္ဒလာေသာ (droplet) မျာဵသည် နှာေြျ/ ေြျာင်ဵဆိုဵသည်ဴ ေရှ့တည်ဴ
တည်ဴသို္ဓ (၆) ေပြန့်အထိ ပျ ဳနှဳပပီဵ ေအာက်သို္ဓ ြပုတ်ကျသွာဵပါသည်။ ထို္ဓေကကာင်ဴ ေရာဂါပိုဵရှိသူနှင်ဴ (၆)
ေပြန့်အတွင်ဵ နီဵကပ်စွာ ေနထိုင်သူမျာဵသည် (droplet) မျာဵကို တိုက်ရိုက်ရှုသွင်ဵမိနိုင်သြဖင်ဴ
ေရာဂါကူဵစက် ြဳရနိုင်ပါသည်။ သို္ဓရာတွင် အဆိုပါ (droplet) မျာဵသည် ပုဳမှန်ေလထုထဲတွင
ပျ ဳ့လွင်ဴေနြြင်ဵမျ ိုဵ မရှိနိုင်သြဖင်ဴ ေရာဂါပိုဵရှိသူနှင်ဴ နီဵကပ်စွာ ေနထိုင်ြြင်ဵ မရှိသ၍ ၄င်ဵကဲဴသို္ဓ
တိုက်ရိုက်ရှုသွင်ဵ ကူဵစက်ြဳရနိုင်ြြင်ဵမျ ိုဵ မရှိနိုင်ပါ။
အထက်ေဖာ်ြပပါ (droplet) မျာဵကို တိုက်ရိုက်ရှုသွင်ဵမိ၍ ကူဵစက်ြဳရနိုင်ြြင်ဵ အြပင်
ေရာဂါပိုဵရှိသူ နှာေြျ/ ေြျာင်ဵဆိုဵြြင်ဵတို္ဓမှ ထွက်ေပ္ဒလာေသာ (droplet) မျာဵ တင်ကျန် ကပ်ပငိေန
ေသာ အရာဝတ္ထုမျာဵ/ အသုဳဵအေဆာင်ပစ္စည်ဵမျာဵကို ထိေတွ့မိပပီဵ မိမိ၏ မျက်နှာ/ နှာေြါင်ဵမျာဵကို
ကိုင်တွယ်မိြြင်ဵမှ တစ်ဆင်ဴလည်ဵ ေရာဂါကူဵစက်ြဳရနိုင်ပါေသဵသည်။
ေရာဂါပျ ိုဵရက်မှာ (၁) ရက်မှ (၄) ရက်ြန့်ြဖစ်ပပီဵ ေရာဂါလက္ခဏာ မြပမီ (၁) ရက်မှ စတင်၍
ေရာဂါလက္ခဏာ စတင်ြဳစာဵရပပီဵ (၇) ရက်အထိ ေရာဂါပိုဵကူဵစက် ြပန့်ပွာဵနိုင်ပါသည်။
ေရာဂါလ ္ခဏာမျာဵ
ရာသီတုပ်ေကွဵေရာဂါြဖစ်ပွာဵပါက အဖျာဵရှိြြင်ဵ (အပူြျ ိန် ၃၈ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ် နှင်ဴ
အထက်)၊ ေြျာင်ဵဆိုဵြြင်ဵ၊ နှာေြျြြင်ဵ၊ နှာရည်ယိုြြင်ဵ၊ လည်ေြျာင်ဵနာြြင်ဵ၊ ေြါင်ဵကိုက်ြြင်ဵ၊
ကိုယ်လက်ကိုက်ြဲြြင်ဵနှင်ဴ နုဳဵေြွြြင်ဵ စသည်ဴ ေရာဂါလက္ခဏာမျာဵအာဵ ြဳစာဵရနိုင်ပါသည်။ ေရာဂါ
ကူဵစက်ြဳရသူအမျာဵစုမှာ ဖျာဵြြင်ဵ အပါအဝင် အြြာဵေရာဂါ လက္ခဏာမျာဵ တစ်ပတ်အထိ ရှိနိုင်ပပီဵ
ကုသမှုမြဳယူရန် မလိုအပ်ဘဲ ြပန်လည် သက်သာနိုင်ပါသည်။
လူနာအြျ ို့တွင် ေနာက်ဆက်တွဲ ြပင်ဵထန်အဆုတ်ေရာင် နမိုဵနီဵယာဵေရာဂါလက္ခဏာမျာဵ
ြဖစ်ပွာဵနိုင်ပါသည်။ ကေလဵငယ်မျာဵ၊ ကိုယ်ဝန်ေဆာင်မိြင်မျာဵ၊ သက်ကကီဵရွယ်အိုမျာဵ၊ နာတာရှည်
ေရာဂါရှိသူမျာဵ၊ ြုြဳအာဵကျဆင်ဵမှုရှိသူမျာဵတွင် ေရာဂါပိုမို ြပင်ဵထန်ပပီဵ ေနာက်ဆက်တွဲေရာဂါ
ြဖစ်ပွာဵနိုင်ေြျ ပိုမိုြမင်ဴမာဵပါသည်။
ေရာဂါကူဵစက်ြဳရသူအမျာဵစုမှာ ေရာဂါြပင်ဵထန်မှုမရှိပဲ တစ်ပတ်အတွင်ဵ ြပန်လည် သက်သာ
နိုင်ပပီဵ (၁) ရာြိုင်နှုန်ဵမှ (၁၀) ရာြိုင်နှုန်ဵြန့် လူနာမျာဵသာ ေဆဵရုဳတက်ေရာက် ကုသမှုြဳယူရန်
လိုအပ်ပါသည်။ အဆိုပါ ေဆဵရုဳတက်ေရာက်မှု ြဳယူရသူမျာဵအနက် (၂) ရာြိုင်နှုန်ဵမှ (၉)
ရာြိုင်နှုန်ဵအထိ ေသဆုဳဵနိုင်ေကကာင်ဵ ေလဴလာမှုမျာဵအရ သိရှိရပါသည်။
