ข่าวสุขภาพ
ข่าวสุขภาพทั่วไป ข่าวธุรกิจสุขภาพไทย ข่าว/กิจกรรม/สาระ รพ.ต่างๆ ข้อมูลบริการ รพ.ต่างๆ สาระความรู้สุขภาพ กิจกรรม ESG CSR Health Economy บริจาครพ.ต่างๆ
น่าสนใจไทยแลนด์
About us เผยแพร่เนื้อหา สถิติเว็บไซต์ สำรวจความเห็นสุขภาพ โฆษณา
healthserv.net@gmail.com

จับตา 10 ไวรัส สุ่มเสี่ยงจะอุบัติใหม่ (emerging disease)

จับตา 10 ไวรัส สุ่มเสี่ยงจะอุบัติใหม่ (emerging disease) Thumb HealthServ.net
จับตา 10 ไวรัส สุ่มเสี่ยงจะอุบัติใหม่ (emerging disease) ThumbMobile HealthServ.net

ศูนย์จีโนมเพื่อการแพทย์ สรุปข้อมูลการสำรวจเปรียบเทียบไวรัส 10 อันดับแรกที่มีความสุ่มเสี่ยงจะอุบัติใหม่ (emerging disease) และอาจส่งผลให้เกิดการแพร่ระบาดไปทั่วโลก(Pandemic) ติดตามมา: ประกอบด้วย ระยฟักตัว รังโรค อาการ อัตราการเสียชีวิต การป้องกันด้วยวัคซีน การรักษาด้วยยาต้านไวรัส และการระบาดที่เกิดขึ้นล่าสุดที่ไหนและเมื่อไร

 มาสำรวจเปรียบเทียบไวรัส 10 อันดับแรกที่สุ่มเสี่ยงจะอุบัติใหม่ (emerging disease)  และอาจส่งผลให้เกิดการแพร่ระบาดไปทั่วโลก(Pandemic) ติดตามมา: ประกอบด้วย ระยฟักตัว รังโรค  อาการ อัตราการเสียชีวิต การป้องกันด้วยวัคซีน การรักษาด้วยยาต้านไวรัส และการระบาดที่เกิดขึ้นล่าสุดที่ไหนและเมื่อไร
 

 
โรคอุบัติใหม่ คือ โรคที่เพิ่งปรากฏขึ้นในกลุ่มประชากรในภูมิภาคหนึ่ง หรือเคยปรากฏขึ้นมาก่อนแต่เกิดการกลายพันธุ์ระบาดเพิ่มจำนวนขึ้นในพื้นที่เดิม หรือพื้นที่ใหม่ หรือในประเทศใหม่อย่างรวดเร็ว (outbreak)  โรคอุบัติใหม่หากเกิดจากเชื้อก่อโรคชนิดใหม่ที่ไม่รู้จักมาก่อนทางองค์การอนามัยโลกจะจัดให้อยู่ในกลุ่มของโรค “เอ็กซ์ (X)” 

 
“โรคเอ็กซ์” เป็นคำที่องค์การอนามัยโลกใช้เพื่ออ้างถึงโรคใหม่ที่สมมุติว่าอาจเกิดขึ้นในอนาคตและทำให้เกิดการระบาดไปทั่วโลกอย่างรุนแรง คำว่า “โรคเอ็กซ์” ถูกนำมาใช้ครั้งแรกโดยองค์การอนามัยโลกเมื่อปี 2561 โดยเป็นส่วนหนึ่งของแนวทางการเตรียมพร้อมรับมือเชื้อโรคตัวใหม่ที่อาจอุบัติขึ้นในอนาคต (R&D Blueprint for Action to Prevention Epidemics)
 
โรคอุบัติใหม่สามารถส่งผลกระทบต่อระบบสาธารณสุขอย่างมีนัยสำคัญ ทั้งในแง่ของการเจ็บป่วยและการเสียชีวิต และยังสามารถส่งผลกระทบทางเศรษฐกิจอย่างมีนัยสำคัญอีกด้วย 
 
ตัวอย่างของโรคอุบัติใหม่ ได้แก่ เอชไอวี/เอดส์ โรคไวรัสอีโบลา โรคซาร์ส ไวรัสซิกา และโควิด-19
 
จึงจำเป็นต้องติดตาม (monitoring) และศึกษาโรคอุบัติใหม่แต่ละชนิดอย่างใกล้ชิด เพื่อให้เข้าใจถึงแหล่งกำเนิด การเปลี่ยนแปลงของการแพร่เชื้อ และผลกระทบที่อาจเกิดขึ้น รวมทั้งเพื่อพัฒนากลยุทธ์ที่มีประสิทธิภาพในการป้องกัน การวินิจฉัย และการรักษา
 
จับตา 10 ไวรัส สุ่มเสี่ยงจะอุบัติใหม่ (emerging disease) HealthServ
 
ศูนย์จีโนมทางการแพทย์ รพ. รามาธิบดีมีความร่วมมือกับสถาบันบำราศนราดูร กรมควบคุมโรค ในการถอดรหัสพันธุกรรมทั้งจีโนมของไวรัสและจุลชีพที่อาจแพร่ระบาดเป็นภัยร้ายแรงต่อประชาชนไทย
สถานที่และเวลาของการระบาดล่าสุดของ "10 โรคไวรัสอุบัติใหม่(Emerging disease) ในปี พ.ศ. 2565-2566  

 
1.ไวรัสโคโรนา 2019 
 
เป็นที่น่ายินดีที่ขณะนี้จำนวนผู้ติดเชื้อรายใหม่ในประเทศไทยและทั่วโลกลดจำนวนลงอย่างมาก คาดว่าโรคโควิด-19ในหลายประเทศกำลังจะกลายเป็นโรคประจำถิ่นที่สาธารณสุขของแต่ละประเทศควบคุมได้
ข้อมูลจากภาคเอกชนและองค์กรจิตอาสาที่ศูนย์จีโนมฯได้รับ
 
จ.ภูเก็ต (จากสถานพยาบาลแห่งหนึ่ง)
ข้อมูลตั้งแต่ 1-9/3/2566
- จำนวนผู้เข้ารับบริการตรวจ RT-PCR ลดลงมากเฉลี่ยวันละประมาณ 2-5 คน
- วัตถุประสงค์ เพื่อเดินทางไปต่างประเทศ
- ไม่พบผลบวก
 
สนามบินดอนเมือง
ข้อมูลตั้งแต่ 1-9/3/2566
- จำนวนผู้เข้ารับบริการตรวจ RT-PCR ลดลงมากเฉลี่ยวันละประมาณ 10-15 คน
- วัตถุประสงค์ เพื่อเดินทางไปต่างประเทศ (จีน, ญี่ปุ่น, อื่นๆ)
- พบผลบวกร้อยละ <0.01% 
 
สนามบินสุวรรณภูมิ
- จำนวนผู้เข้ารับบริการตรวจ RT-PCR ลดลงมาดเฉลี่ยวันละประมาณ 20-40 คน
- วัตถุประสงค์ เพื่อเดินทางไปต่างประเทศ
- พบผลบวก <2% 
 
ในรายที่ RT-PCR ให้ผลบวกส่วนใหญ่จะมีค่า CT >30 อันหมายถึงมีไวรัสโคโรนา 2019 ในทางเดินหายใจส่วนบนน้อยมาก โอกาสแพร่ระบาดระหว่างคนสู่คนต่ำ


 
2. ไข้หวัดใหญ่ A  สายพันธุ์ย่อย H3N2
 
การระบาดล่าสุดของไวรัสไข้หวัดใหญ่ H3N2 เกิดขึ้นใน"อินเดีย"ในเดือนมีนาคม พ.ศ. 2566 มีรายงานผู้ป่วยไข้หวัดใหญ่ H3N2 ทั้งหมด 90 ราย และมีผู้เสียชีวิต 2 รายในรัฐกรณาฏกะและรัฐหรยาณา ไวรัสไข้หวัดใหญ่ H3N2 ทำให้เกิดโรคระบบทางเดินหายใจทุกปี เป็นที่รู้จักในนามของ "ไข้หวัดฮ่องกง" มีอาการ หวัด ไอ เจ็บคอ มีไข้ อาเจียน และท้องเสีย สามารถป้องกันการติดเชื้อไวรัสชนิดนี้ได้ด้วยการฉีดวัคซีน ดูแลสุขอนามัย และการเว้นระยะห่างทางสังคม

 
3. ไวรัสอีโบลา
 
การระบาดครั้งล่าสุดของไวรัสอีโบลาเกิดขึ้นใน"ยูกันดา"ในเดือนมกราคม พ.ศ. 2566 การระบาดเกิดจากอีโบลาสายพันธุ์ซูดาน ซึ่งคร่าชีวิตผู้คนไป 55 คน จากผู้ติดเชื้อ 142 คน การระบาดของโรคนี้ประกาศยุติเมื่อวันที่ 11 มกราคม พ.ศ. 2566 หลังจาก 42 วันผ่านไป ไม่มีรายงานผู้ป่วย
 
ยูกันดาได้รับวัคซีนป้องกันอีโบลากว่า 5,000 โดสมาทดสอบเพื่อใช้เพื่อป้องกันการระบาด องค์การอนามัยโลกยกย่องยูกันดาที่สำหรับการตอบสนองและมีการเตรียมพร้อมที่มีประสิทธิภาพอย่างไรก็ตาม องค์การอนามัยโลกได้เตือนว่าการระบาดของอีโบลาครั้งต่อไปนั้น "ไม่ใช่ประเด็นที่ว่าจะเกิดขึ้นหรือไม่ แต่ประเด็นที่ว่าจะเกิดขึ้นที่ไหนและเมื่อไร และกระตุ้นให้มีการลงทุนในระบบสาธารณสุขและการเฝ้าระวังให้มากขึ้น

 
4. ไวรัสซิกา
 
การระบาดครั้งล่าสุดของไวรัสซิกาเกิดขึ้นใน"อินเดีย"ในเดือนสิงหาคม พ.ศ. 2564 มีรายงานการระบาดในรัฐเกรละ ซึ่งมีผู้ป่วยยืนยันการติดเชื้อไวรัสซิกา 63 ราย1 ไวรัสซิกาเป็นไวรัสที่มียุงเป็นพาหะซึ่งก่อให้เกิดโรคไข้ซิกา ซึ่งเป็นอาการป่วยเล็กน้อยที่มีอาการ เช่น ผื่น มีไข้ ปวดข้อ และตาแดง อย่างไรก็ตามไวรัสซิกายังสามารถทำให้เกิดข้อบกพร่องที่รุนแรงต่อทารกในครรภ์ เช่น ศีรษะเล็กผิดปกติและความเสียหายของสมองในทารกที่มารดาติดเชื้อระหว่างตั้งครรภ์ ไม่มีการรักษาหรือวัคซีนเฉพาะสำหรับไวรัสซิกา และการป้องกันขึ้นอยู่กับการหลีกเลี่ยงการถูกยุงกัด การใช้ถุงยางอนามัย และการตรวจคัดกรองเลือดของผู้บริจาค (ที่ติดเชื้อไวรัสซิกา)
 
 

 
5. เมอร์ส-โควี
 
การระบาดครั้งล่าสุดของ MERS-CoV เกิดขึ้นใน"ซาอุดีอาระเบีย"ในเดือนมกราคม 2566 มีรายงานการระบาดในเมืองริยาด ซึ่งมีผู้ป่วยยืนยันการติดเชื้อ MERS-CoV 12 ราย MERS-CoV เป็นไวรัสโคโรนาที่ทำให้เกิดกลุ่มอาการทางเดินหายใจในผู้ติดเชื้อที่อาศัยอยู่ในภูมิภาคตะวันออกกลาง ซึ่งเป็นโรคระบบทางเดินหายใจรุนแรงที่มีอาการ เช่น มีไข้ ไอ หายใจถี่ และปอดบวม MERS-CoV นั้นติดต่อจากอูฐหนอกที่เป็นรังโรคมายังมนุษย์ที่สัมผัสเชื้อ และยังสามารถแพร่ผ่านการสัมผัสใกล้ชิดระหว่างคนสู่คน ไม่มีการรักษาหรือวัคซีนเฉพาะสำหรับ MERS-CoV และการป้องกันคือการหลีกเลี่ยงการสัมผัสกับอูฐ รักษาสุขอนามัยที่ดี และบุคลากรทางการแพทย์ที่ดูแลผู้ติดเชื้อต้องสวมหน้ากากและถุงมือ

 
6.ไวรัสนิปาห์
 
การระบาดครั้งล่าสุดของไวรัสนิปาห์เกิดขึ้นใน"อินเดีย"ในเดือนกันยายน 2564 มีรายงานการระบาดในรัฐเกรละ ซึ่งมีผู้ป่วยยืนยันการติดเชื้อไวรัสนิปาห์ 12 ราย เสียชีวิต 3 ราย ไวรัสนิปาห์เป็นไวรัสที่ระบาดจากสัตว์สู่คนที่ทำให้เกิดการติดเชื้อที่มีอาการรุนแรงที่มีอาการ เช่น มีไข้ ปวดศีรษะ อาเจียน และโคม่า ไวรัสนิปาห์ติดต่อจากค้างคาวผลไม้ที่ติดเชื้อไปยังมนุษย์ และยังสามารถแพร่กระจายผ่านทางอาหารที่ปนเปื้อนหรือสัมผัสโดยตรงกับสารคัดหลั่งของผู้ที่ติดเชื้อ ไม่มีการรักษาหรือวัคซีนเฉพาะสำหรับไวรัสนิปาห์ และการป้องกันขึ้นอยู่กับการหลีกเลี่ยงการสัมผัสกับค้างคาว รักษาสุขอนามัยที่ดี และแยกผู้ป่วยที่สงสัยจากกลุ่มประชากร

 
7.ไวรัสชิคุนกุนยา
การระบาดครั้งล่าสุดของไวรัสชิคุนกุนยาเกิดขึ้นใน"ปารากวัย"ในเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2566 มีรายงานการระบาดในเมืองอะซุนซิออง ซึ่งมีผู้ป่วยยืนยันการติดเชื้อไวรัสชิคุนกุนยา 2,443 ราย โดยไม่มีผู้เสียชีวิต ไวรัสชิคุนกุนยาเป็นไวรัสที่มียุงเป็นพาหะซึ่งทำให้เกิดโรคไข้ชิคุนกุนยา ซึ่งเป็นโรคที่มีอาการ เช่น ผื่น มีไข้ และปวดข้ออย่างรุนแรง ซึ่งมักจะเป็นอยู่สามถึงเจ็ดวัน ไวรัสชิคุนกุนยายังสามารถทำให้เกิดโรคข้ออักเสบเรื้อรังในบางคนได้ ไม่มีการรักษาหรือวัคซีนเฉพาะสำหรับไวรัสชิคุนกุนยา การป้องกันขึ้นอยู่กับการหลีกเลี่ยงการถูกยุงกัด ใช้ยาทาไล่ยุง และกำจัดแหล่งเพาะพันธุ์ยุง

 
8. ไวรัสฮันตา
 
การระบาดครั้งล่าสุดของไวรัสฮันตาเกิดขึ้นในมลรัฐมิชิแกน "สหรัฐอเมริกา" ในเดือนมิถุนายน พ.ศ. 2564 มีรายงานการระบาดในเทศมณฑล Washtenaw เป็นหญิงติดเชื้อไวรัสขณะเข้าทำความสะอาดบ้านว่างที่มีหนูอาศัยอยู่เป็นจำนวนมากโดยการสูดดมไวรัส จากอุจจาระ ปัสสาวะหนูที่ฟุ้งกระจายขึ้นมาระหว่างการล้างทำความสะอาดพื้นที่  ไวรัสฮันตาเป็นไวรัสระบาดจากสัตว์สู่คนที่ทำให้เกิดโรค Hantavirus pulmonary syndrome (HPS) ซึ่งเป็นโรคทางเดินหายใจรุนแรงที่มีอาการ เช่น มีไข้ ปวดกล้ามเนื้อ ไอ และหายใจถี่ ไวรัสฮันตาติดต่อระหว่างสัตว์ฟันแทะและแพร่มาสู่คนโดยการหายใจเอาละอองของปัสสาวะ อุจจาระ  หรือน้ำลายของหนูเข้าไป ไม่มีการรักษาหรือวัคซีนเฉพาะสำหรับฮันตาไวรัส การป้องกันต้องอาศัยการหลีกเลี่ยงการสัมผัสกับสัตว์ฟันแทะ ขจัดรังโรค และลดจำนวนสัตว์ฟันแทะในบริเวณดังกล่าว

 
9.ไวรัสไข้ลาสซา
 
การระบาดครั้งล่าสุดของไวรัสไข้ลาสซาเกิดขึ้นใน"กานา"ในเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2566 มีรายงานการระบาดในภูมิภาคโบโน ซึ่งมีผู้ป่วยยืนยันการติดเชื้อไข้ลาสซา 14 ราย เสียชีวิต 2 ราย ไวรัสไข้ลาสซาเป็นไวรัสระบาดจากสัตว์สู่คนที่ทำให้เกิดโรคไข้ลาสซา ซึ่งเป็นไข้เลือดออกรุนแรงที่มีอาการ เช่น มีไข้ ปวดศีรษะ เลือดออก อาเจียน และท้องเสีย ไวรัสไข้ลาสซาติดต่อจากสัตว์ฟันแทะสู่คนโดยการสัมผัสกับปัสสาวะหรืออุจจาระของสัตว์ฟันแทะ ไวรัสไข้ลาสซายังสามารถแพร่กระจายจากคนสู่คนผ่านการสัมผัสกับเลือด สารคัดหลั่ง หรือเนื้อเยื่อของผู้ติดเชื้อ มียาต้านไวรัสรักษาเป็นการเฉพาะสำหรับไข้ลาสซาที่เรียกว่า “ยาไรบาวิริน”  ซึ่งสามารถลดอัตราการเสียชีวิตได้หากได้รับเร็วเมื่อเริ่มมีอาการ การป้องกันขึ้นอยู่กับการปรับปรุงสุขอนามัย หลีกเลี่ยงการสัมผัสกับสัตว์ฟันแทะ และแยกผู้ป่วยที่ติดเชื้อจากกลุ่มประชากร

 
10.ไวรัสมาร์บวร์ก
 
การระบาดครั้งล่าสุดของไวรัสมาร์บวร์กเกิดขึ้นใน"อิเควทอเรียลกินี"ในเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2566 มีรายงานการระบาดในเขต Nsock Nsomo ซึ่งมีผู้เสียชีวิต 8 ราย ได้รับการยืนยันจาก ผู้ติดเชื้อ 12 รายที่สงสัยว่าติดเชื้อไวรัสมาร์บวร์ก  ไวรัสมาร์บวร์กเป็นไวรัสที่ระบาดจากสัตว์สู่คนที่ทำให้เกิดโรคไวรัสมาร์บวร์ก(MVD) ซึ่งเป็นไข้เลือดออกรุนแรงที่มีอาการ เช่น มีไข้ ปวดศีรษะ มีเลือดออก อาเจียน และท้องเสียปนเลือด ไวรัสมาร์บวร์กติดต่อจากค้างคาวผลไม้ที่ติดเชื้อสู่คนโดยการสัมผัสกับเลือด น้ำลาย หรืออุจจาระของค้างคาว ไวรัสมาร์บวร์กสามารถแพร่กระจายจากคนสู่คนผ่านการสัมผัสกับเลือด สารคัดหลั่ง หรือเนื้อเยื่อของผู้ติดเชื้อ ไม่มีการรักษาหรือวัคซีนเฉพาะสำหรับไวรัสมาร์บวร์กการป้องกันต้องอาศัยการหลีกเลี่ยงการสัมผัสกับค้างคาวกินผลไม้ บุคลากรทางการแพทย์ที่ดูแลผู้ป่วยต้องสวมอุปกรณ์ป้องกัน และแยกผู้ป่วยที่ติดเชื้อออกจากกลุ่มประชากร
ภาพปรับจาก www.clinmedjournals.org/.../inter
 
ดูตารางการเปรียบเที่ยบ 10 ไวรัสที่สุ่มเสี่ยงจะอุบัติใหม่: ระยฟักตัว รังโรค  อาการ อัตราการเสียชีวิต การป้องกันด้วยวัคซีน การรักษาด้วยยาต้านไวรัส และการระบาดที่เกิดขึ้นล่าสุดที่ไหนและเมื่อไร

ข่าว/บทความล่าสุด
เนื้อหาอ่านล่าสุด