สาเหตุของไมเกรนยังบอกไม่ได้แน่ชัด แพทย์และผู้เชี่ยวชาญต่างชี้ว่าไมเกรนเกิดได้จากหลายสาเหตุ ไม่ว่าจะเป็นความเครียด อดนอน เจ็ตแล็ก หิว หรือ เสียเหงื่อ อาหารที่รับประทาน เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ คาเฟอีน ใช้ยาเกินขนาด กลิ่น แสงเสียง สภาพอากาศ ฮอร์โมนเพศหญิง กิจกรรมทางกาย
จะเห็นได้ว่าปัจจัยเกิดอาการมีมากเหลือเกิน และยากจะชี้ชัด ข้อแนะนำสำคัญประการหนึ่งสำหรับคนที่มีอาการ คือ ควรระวังการใช้งานบรรเทาไมเกรน ไม่ให้มากเกินไป หรือไม่ปฏิบัติตามคำแนะนำการใช้อย่างเคร่งครัด เพราะนั่นอาจทำให้อาการรุนแรงไปกว่าเดิมและยากต่อการรักษา
อาหาร เป็นปัจจัยเสี่ยงสำคัญและเป็นเหตุกระตุ้นอาการปวดหัวไมเกรน แต่ละคนอาจมีความไวต่ออาหารต่างประเภทกันไป จากข้อมูลที่มีการศึกษา พบว่าอาหาร 10 ประเภท เหล่านี้ มีผลต่อไมเกรนค่อนข้างมากในลำดับต้นๆ
1. คาเฟอีน
คาเฟอีน มีผลทั้งสองด้าน คือด้านไม่ดี หากรับเข้ามากเกินไป และยิ่งเมื่อต้องถอนคาเฟอีน ก็อาจส่งผลให้ปวดไมเกรนหรือปวดหัวมากขึ้นอีก เรียกว่าเหวี่ยงไปเหวี่ยงมากันเลยทีเดียว ขณะที่อีกด้านหนึ่ง คาเฟอีน ก็ช่วยหยุดอาการไมเกรนได้ ตามรายงานจาก American Migraine Foundation และช่วยบรรเทาอาการปวดหัวได้เมื่อใช้ในบางโอกาส อาหารที่มีคาเฟอีน ได้แก่ กาแฟ ชา ช็อคโกแลต
2. สารให้ความหวานเทียม
อาหารสำเร็จรูปที่ผ่านกระบวนการจะใส่สารให้ความหวานเทียมลงไป ทดแทนการใช้น้ำตาล โดยเฉพาะ แอสปาร์แตม (Aspartame เป็นวัตถุให้ความหวานแทนน้ำตาล ซึ่งไม่ให้พลังงาน) เชื่อกันว่ากระตุ้นไมเกรน
3. แอลกอฮอล์
ผู้ร้ายอันดับต้นๆ ที่เชื่อว่ากระตุ้นอาการไมเกรน จากการวิจัยหนึ่งพบว่า ผู้ร่วมวิจัยที่เป็นไมเกรนกว่า 35% ระบุว่าแอลกอฮอล์เป็นเหตุหนึ่งที่ทำให้อาการกำเริบ ในจำนวนนี้ 77% ระบุว่าแอลกอฮอล์นั้นคือไวน์แดง แอลกอฮอล์ทำให้เกิดภาวะขาดน้ำ (dehydration) ซึ่งเป็นหนึ่งในภาวะที่ทำให้เกิดอาการปวดหัว
4. ช็อคโกแลต
จากรายงานของ American Migraine Foundation ชี้ว่าช็อคโกแลต คือตัวการอันดับสองของเหตุไมเกรน รองจากแอลกอฮอล์ จากผลวิจัยพบว่า 22% ของคนเป็นไมเกรนมีเหตุจากช็อคโกแลต ทำไมจึงเป็นเช่นนั้นน่ะหรือ ก็เพราะว่าช็อคโกแลตมีทั้งคาเฟอีน และ beta-phenylethylamine ที่ไปกระตุ้นอาการไมเกรนในผู้ป่วยบางราย
5. อาหารปรุงด้วยผงชูรส (MSG)
ผงชูรส (Monosodium glutamate - MSG) เป็นเกลือของกรดกลูตามิค ปัจจุบันพบในอาหารหลายชนิด หรือใช้เป็นสารปรุงแต่งอาหาร ผงชูรสผลิตมาจากวัตถุดิบธรรมชาติ ไม่เป็นอันตรายต่อร่างกายของเรา แต่ในการวิจัยบางชิ้นชี้ว่าผงชูรสเชื่อมโยงกับการเกิดไมเกรน American Migraine Foundation ผงชูรสอาจมีส่วนกระตุ้นไมเกรนได้ราว 10-15% ในกลุ่มผู้ที่เป็นไมเกรน เช่นเดียวกับวัตถุกันเสียอื่นๆ ที่กระตุ้นไมเกรนได้ทำนองเดียวกัน
6. เนื้อสัตว์แปรรูปประเภทเนื้อหมัก
เนื้อสัตว์แปรรูปประเภทเนื้อหมัก (Cured meat) ได้แก่ แฮม ไส้กรอก ฮอทดอก เหล่านี้เป็นอาหารที่ใส่วัตถุกันเสียจำพวกไนเตรท เพื่อรักษาสภาพ สีและรสชาติ ซึ่งอาหารเหล่านี้จะปล่อยไนตริกอ๊อกไซด์เข้าสู่กระแสเลือด มีงานวิจัยบางชิ้นระบุว่า ไนตริกอ๊อกไซด์ เป็นเหตุหรือทำให้เกิดอาการไมเกรน
7. ชีสบ่ม
ชีสบ่ม (Aged Cheese) มีส่วนผสมของสารที่เรียกว่า ไทรามีน เป็นสารที่เกิดจากการสลายตัวของโปรตีนเมื่อบ่มอาหาร ยิ่งบ่มนาน ไทรามีนยิ่งมาก ไทรามีนนี้เป็นสารเคมีที่เชื่อว่ากระตุ้นให้เกิดอาการปวดหัวไมเกรนได้ ชีสประเภทที่มีไทรามีนสูง อาทิ เฟต้าชีส บลูชีส พาร์มีซานชีส
8.อาหารหมักดอง
อาหารหมักดองจะมีสารไทรามีนสูง ทำนองเดียวกันกับชีส ได้แก่ ผักดอง กิมจิ ชาคอมบูฉะ กระเจี๊ยบดอง พริกดอง (pickled jalapeños)
9. อาหารแช่แข็ง (Frozen foods)
ไม่ว่าจะเป็นอาหาร ไอศครีม หรือเครื่องดื่ม ก็จัดว่าเป็นกลุ่มอาหารนี้เหมือนกัน เพราะมีส่วนกระตุ้นอาการปวดหัวได้ทั้งสิ้น สังเกตสิว่า อาการปวดหัวเกิดขึ้นได้ หากรับประทานอาหาร เครื่องดื่มที่แช่เย็นหรือเย็นจัด อย่างรวดเร็ว หรือบริโภคหลังออกกำลังกาย หรือตอนที่ร้อนจัดๆ
10.อาหารรสเค็ม
หมายถึง อาหารสำเร็จรูปที่มีรสเค็มที่อาจใส่สารปรุงแต่งและกันเสีย พบว่าสามารถกระตุ้นไมเกรนได้ในบางคน การรับประทานอาหารโซเดียมสูง อาจทำให้ความดันเลือดสูง เป็นเหตุกระตุ้นอาการปวดหัวไมเกรน
คำแนะนำเชิงป้องกัน
เมื่อทราบถึงเหตุของไมเกรน โดยเฉพาะอาหารที่อาจกระตุ้นอาการได้ ก็พึงระงับที่เหตุ ปรับสไตล์การกิน เลือกกินให้เหมาะสม หรือปรับตัวเลือกไปใหม่ ย่อมช่วยเลี่ยงอาการได้ ไม่มากก็น้อย คำแนะนำน่าสนใจอาทิ
- ทานอาหารตรงตามเวลา อย่าอด อย่าเว้น เช่น กินเป็นเวลา เช้า กลาง วันเย็น เป็นต้น
- จำกัดปริมาณการรับคาเฟอีนเข้าร่างกาย
- นอนหลับให้เพียงพอ
- ลดความเครียด ลองเล่นโยคะ หรือทำสมาธิ ดูจะช่วยได้
- ลดเวลาการจับจ้องบนจอที่สว่างจ้า ทั้งมือถือ หรือคอมพิวเตอร์
- พักสายตาบ้าง เมื่อใช้ มือถือ หรือคอมพิวเตอร์ ต่อเนื่องนานๆ
- พยายามลองจำกัดอาหารบางชนิด ที่สงสัยว่าจะเป็นเหตุกระตุ้นอาการปวดหัวไมเกรน เท่ากับเป็นการเรียนรู้หาเหตุเพื่อลดเลี่ยง
Healthline.com 10 Foods That Trigger Migraine - Natalie Olsen
