ผลิตภัณฑ์น้ำเกลือล้างจมูก ได้จากการเตรียมสารละลายเกลือหรือเตรียมจากน้ำทะเลบริสุทธิ์ (Seawater) โดยรูปแบบผลิตภัณฑ์จะมีทั้งแบบสวนล้าง แบบฉีดพ่น หรือแบบหยด เพื่อใช้บรรเทาอาการภูมิแพ้ คัดจมูก ชนิดของผลิตภัณฑ์น้ำเกลือล้างจมูกแบ่งได้ตามแหล่งที่มาและความเข้มข้น ดังนี้
- น้ำเกลือชนิดเข้มข้นปกติ (Isotonic saline solution) เป็นสารประกอบของน้ำและเกลือโซเดียมคลอไรด์ ที่ความเข้มข้น 0.9% w/v หรือเรียกว่า Normal saline solution (NSS) เนื่องจากมีความเข้มข้นของเกลือในระดับเดียวกับของเหลวในร่างกาย เมื่อแบ่งตามลักษณะการใช้งาน ได้แก่ น้ำเกลือสำหรับฉีดและน้ำเกลือสำหรับใช้ภายนอก ซึ่งน้ำเกลือทั้งสองชนิดนี้ส่วนใหญ่ไม่มีสารกันเสีย หลังจากเปิดใช้แล้วมีอายุได้นาน 30 วัน หากยังไม่เปิดใช้ จะมีอายุเท่าที่แจ้งในฉลากบรรจุภัณฑ์ แต่หากเป็นน้ำเกลือที่เตรียมเองควรใช้ภายใน 24 ชั่วโมง
- น้ำเกลือชนิดเข้มข้นสูง (Hypertonic saline solution) เป็นสารละลายที่มีความเข้มข้นของเกลือสูงกว่าเซลล์เยื่อบุจมูก (สูงกว่า 0.9% w/v) จึงมีผลช่วยดึงน้ำออกจากเซลล์เยื่อบุจมูก ช่วยลดอาการบวมของเซลล์ ความเข้มข้นที่เหมาะสมไม่ควรเกิน 3% w/v โดยน้ำเกลือประเภทนี้มักจะใช้ในปริมาตรน้อยกว่า 5 มิลลิลิตร ต่อการพ่นจมูก ทำให้ลดการระคายเคืองหรือความรู้สึกแสบโพรงจมูก
- น้ำเกลือจากทะเล (Seawater) มีทั้งที่เป็นสารละลาย Isotonic และ Hypertonic โดยเตรียมจากการเจือจางน้ำทะเลบริสุทธิ์ด้วยน้ำให้ได้ความเข้มข้นของเกลือตามที่ต้องการ
การใช้น้ำเกลือในเด็กและผู้ใหญ่พบอาการข้างเคียงค่อนข้างน้อย และยังไม่พบการเกิดอาการข้างเคียงเมื่อใช้เป็นประจำ โดยการใช้น้ำเกลือชนิดเข้มข้นสูงมักพบอาการข้างเคียงมากกว่าชนิดที่มีความเข้มข้นปกติ ซึ่งมักเกิดขึ้นเพียงชั่วคราว เช่น รู้สึกแสบจมูกในการใช้ครั้งแรก หรือรู้สึกไม่สบายจมูก เป็นต้น
การเลือกซื้อผลิตภัณฑ์น้ำเกลือล้างจมูกโดยทั่วไป ควรใช้น้ำเกลือนอร์มอลซาไลน์ปราศจากเชื้อ (Normal saline solution , 0.9% Sodium chloride) เท่านั้น และไม่มีส่วนผสมของน้ำตาล (Glucose) ก่อนซื้อควรอ่านฉลากและวันหมดอายุให้ละเอียด
