การผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม เป็นการผ่าตัดสำคัญเพื่อการให้ "เข่า" กลับมาใช้งานได้ดีเช่นเดิม หรืออย่างน้อยเพื่อให้เข่ากลับมาทำงานและใช้งานได้ตามปกติร่างกาย ตามข้อบ่งชี้ในการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม จะทำเมื่อมีอาการปวดแล้ว หรือมีการเคลื่อนไหวผิดปกติ เช่น เข่าโก่งหรือเก แต่กระนั้นแพทย์จะแนะนำวิธีอื่นในการรักษาก่อน การผ่าตัดเป็นทางเลือกสุดท้าย
มีคำแนะนำว่า การผ่าตัดข้อเข่าเทียม ควรเป็นผู้มีอายุ 60 ปีขึ้น เนื่องจากอุปกรณ์ที่ใช้จะมีอายุการใช้งานประมาณ 20 ปี หากการผ่าตัดทำก่อนอายุ 40 ปี อาจจะจำเป็นต้องมีการผ่าตัดอีกครั้งเมื่ออายุมากขึ้น [รามา ชาแนล]
การเตรียมตัวก่อนผ่าตัด
แบ่งเป็นการเตรียมร่างกาย และการเตรียมสถานที่
1. การเตรียมร่างกาย
หมายถึงการเตรียมกล้ามเนื้อขารอบเข่าให้แข็งแรง มีการตรวจคัดกรองเกี่ยวกับการติดเชื้อ หากพบ จะต้องรักษาให้หายเสียก่อน ต้องมีการประเมินสุขภาพช่องปากและฟัน อย่างน้อย 2 สัปดาห์ก่อนผ่าตัด ป้องกันการติดเชื้อที่ มีการตรวจร่างกายโดยอายุรแพทย์ ตรวจเลือด ปัสสาวะ เอ๊กเรย์ปอด และคลื่นไฟฟ้าหัวใจ อย่างน้อย 1 เดือน ก่อนวันผ่าตัด
กรณีผู้ป่วยได้รับยาละลายลิ่มเลือด หรือ ยาต้านการแข็งตัวของเลือด หรือมีโรคประจำตัวใด ต้องแจ้งแพทย์เพื่อประเมินความพร้อม และความจำเป็นว่าต้องหยุดยาก่อนหรือไม่
2. การเตรียมสถานที่
หลังจากผู้ป่วยผ่าตัด จะสะดวกลดลงในการทำกิจวัตร จึงมีคำแนะนำดังนี้
การจัดเตรียมบ้าน
- เคลื่อนย้ายเฟอวันิเจอร์ไม่ให้ขวางทางเดิน
- ย้ายที่นอนลงมาที่ชั้นล่าง
- จัดวางสิ่งของเครื่องใข้ให้อยู่ในระดับเอวหรือสูงกว่าเพื่อสะดวกต่อการหยิบ
- งดการใช้พรหมเข็ดเท้า และเก็บของตามพื้นที่อาจเป็นสาเหตุทำาให้ลื่นล้ม
- ติดหลอดไฟให้มีแสงสว่างเพียงพอ
- ติดต่อญาติพี่น้องหรือเพื่อนช่วยดูแล 24 สัปดาห์หลังผ่าตัด
- มีโทรศัพท์มือถือไว้ใกล้ตัว เพื่อเรียกความช่วยเหลือได้ในกรณีฉุกเฉิน
การจัดเตรียมห้องน้ำ
- เตรียมเสื่อกันลื่นในบริเวณเปิยก
- ใช้โถส้วมสูงแบบนั่ง แทนล้วมที่นั่งยองๆ
- ติดราวจับที่โถส้วมหรือบริเวณที่อาบน้ำเพื่อการทรงตัวที่ดีขึ้นและป้องกันการลื่นล้ม
หลังการผ่าตัด
ส่วนใหญ่หลังการผ่าตัด ผู้ป่วยสามารถลงน้ำหนักได้ร่วมกับการใช้อุปกรณ์ช่วยเดิน ในช่วง 4 สัปดาห์แรก โดยเริ่มจากอุปกรณ์ช่วยเดินแบบสี่ขา แล้วจึงเปลี่ยนเป็นไม้คำยัน และไม้เท้า อย่างไรก็ตามการลงน้ำหนักและการเดินขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของทีมแพทย์ผู้ผ่าตัด
การทำกายภาพหลังผ่าตัดเป็นสิ่งจำเป็น ผู้ผ่าตัดต้องทำด้วยตนเอง หรืออาจมีนักกายภาพ ช่วยได้ ทั้งนี้ เมื่อมีอาการปวด หรือไม่มั่นใจ ให้ปรึกษา แพทย์ พยาบาล หรือนักกายภาพบำบัด เพื่อให้คำแนะนำ และตรวจภาวะแทรกซ้อนต่าง ๆ
รามาชาแนล
คณะแพทย์ ม.เชียงใหม่