ค่าทางห้องปฏิบัติการ : LDL, LDL-c (Low-density lipoprotein cholesterol
ชื่ออื่นๆ : -
ค่าทางห้องปฏิบัติการนี้คืออะไร
การตรวจวัดค่า LDL-c เป็นการวัดปริมาณไขมันชนิดร้าย เพื่อประเมินภาวะโรคไขมันในเลือดเนื่องจาก LDL-c เป็นตัวนำพาไขมันคลอเลสเตอรอล (cholesterol) ไปส่วนต่างๆของร่างกาย โดยปกติ คลอเลสเตอรอล สำคัญกับการสร้าง สเตียรอยด์ฮอร์โมนและจำเป็นในเซลล์ต่างๆของร่างกาย แต่หากร่างกายมี LDL-c ปริมาณสูงเกินความจำเป็น LDL-c จะนำพาไขมันคลอเลสเตอรอล จะไปเกาะอยู่ที่หลอดเลือดทั่วร่างกาย จนในที่สุดอุดตัดหลอดเลือด นำไปสูโรคหลอดเลือดหัวใจ หลอดเลือดสมองตามมา
การตรวจ LDL-c สำคัญอย่างไร
การตรวจค่า LDL-c สามารถบ่งชี้ถึงอันตรายและความเสี่ยงการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจ(coronary heart disease, CHD) และสมอง ที่ส่งผลให้หัวใจขาดเลือดและเกิดอาการแสดงต่างๆ ตามมาจนอาจเป็นอันตรายถึงชีวิตได้ ดังนั้นการวัดค่า LDL-c และนำไปสู่การแก้ไขจึงเป็นเป้าหมายหลัก ในการรักษาภาวะไขมันในเลือดสูง และเป็นสิ่งที่ต้องพิจารณาเป็นอย่างแรกในการลดระดับไขมันในเลือด
ตรวจบ่อยแค่ไหน
การตรวจ LDL-c ควรเริ่มตรวจในผู้ที่มีความเสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือด ดังตารางที่ 3 โดยทั่วไปในผู้ใหญ่สุขภาพดีตรวจทุก 5 ปี และควรติดตามผล LDL-c หลังจากนั้นขึ้นกับปริมาณที่วัดได้ และความเสี่ยงของการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด หากมีความเสี่ยงควรมีการตรวจติดตามประมาณทุกๆ ครึ่งเดือน ถึง 3 เดือน และขึ้นกับดุลพินิจการแพทย์ผู้รักษา
ค่า LDL-c แปลผลอย่างไร
การวัดค่า LDL-c สามารถวัดได้จากการคำนวณ (calculated, calc.) จากผลของการวัดค่าไขมันทั้งหมด ที่ผ่านการงดอาหารก่อนเจาะเลือด 12 ชม. [สามารถทานน้ำได้ปกติ] คือ ไขมันรวม (total cholesterol: TC), ไตรกลีเซอไรด์ (Triglycerides:TG) และ ไขมันชนิดดี (high-density lipoprotein cholesterol: HDL-c) แต่ต้องอยู่บนพื้นฐานที่ค่าการตรวจไตรกลีเซอไรด์ ต้องไม่สูงเกินกว่า 400 mg/dL มิฉะนั้นผลการตรวจ LDL-c จากการคำนวณผิดพลาดได้ ซึ่งคำนวณจาก LDL = TC - (HDL + TG/5)
แต่หากมีค่าไตรกลีเซอไรด์ สูงเกินกว่า 400 mg/dL หรือ ต้องการตรวจเฉพาะ LDL-c เท่านั้น สามารถตรวจได้โดยตรงที่เรียกว่า Direct-LDL-c โดยไม่ต้องงดอาหารก่อนเจาะเลือด
==============================================
ตารางที่ 1
ค่าผลตรวจ LDL-c ปกติโดยทั่วไป ดังนี้
ค่าน้อยกว่า 100 mg/dL ปกติ
ค่าช่วง 100-129 mg/dL เกือบดี
ค่าช่วง 130-159 mg/dL เริ่มสูง
ค่าช่วง 160-189 mg/dL สูง
ค่ามากกว่า 189 mg/dL สูงมาก
หากมีใบรายงานแสดงผลเลือด (ถ้ามี) ให้ยืดตามค่าที่ระบุนั้นเป็นหลัก
==============================================
ตารางที่ 2
เป้าหมายของการรักษา ดังนี้
• ถ้าท่านมีภาวะโรคหัวใจ และ/หรือโรคเบาหวาน
เป้าหมายคือ ค่า LDL น้อยกว่า 100 mg/dL
• ถ้าท่านมีความเสี่ยง 2 ข้อขึ้นไป [ดังตารางที่ 3 ด้านล่าง]
เป้าหมายคือ ค่า LDL น้อยกว่า 130 mg/dL
• ถ้าท่านมีไม่มีความเสี่ยง หรือ 1 ข้อ [ดังตารางที่ 3 ด้านล่าง]
เป้าหมายคือ ค่า LDL น้อยกว่า 160 mg/dL
==============================================
ตารางที่ 3
ความเสี่ยงการเกิดโรคหลอดเลือดและหัวใจดังนี้ [ให้พิจารณาว่าเป็นข้อมูลเกี่ยวกับท่านกี่ข้อ เพื่อนำไปประเมินเป้าหมายการรักษา ตารางที่ 2 ด้านบนต่อไป]
• สูบบุหรี่
• อายุของท่าน [ผู้ชายอายุมากกว่าหรือเท่ากับ 45 ปี หรือ ผู้หญิงอายุมากกว่าหรือเท่ากับ 55 ปี]
• ค่าตรวจไขมันชนิดดี (HDL-c) น้อยกว่า 40 mg/dL
• ท่านมีโรคความดันในเลือดสูง [คือ ค่าความดันมากกว่าหรือเท่ากับ 140/90 mm/Hg หรือรับประทานยาลดความดันอยู่]
• มีประวัติครอบครัว [พ่อแม่พี่น้องสายเลือดเดียวกัน] เป็นโรคหัวใจ โดยเพศชายพบในอายุต่ำกว่า 55 ปี หรือเพศหญิงพบในอายุต่ำกว่า 65 ปี
• ท่านมีประวัติเป็นโรคหลอดเลือดหัวใจอยู่ (coronary heart disease)
• ท่านเป็นเบาหวานอยู่
แต่หากท่านมีค่าไขมันชนิดดี (HDL-c) มากกว่า 60 mg/dL ถือว่าเป็นผลดี ดังนั้นหักลบความเสี่ยงรวมออก 1 คะแนน
==============================================
การจัดการ
1. หากท่านมีค่าการตรวจ LDL-c สูง เป้าหมายการรักษา [หลังจากประเมินความเสี่ยงแล้ว]
1.1 ปรับเปลี่ยนพฤติกรรม ทุกท่าน ดังนี้
• ปรับเปลี่ยนพฤติกรรม ลดบริโภคไขมันอิ่มตัว เช่น เนื้อสัตว์ เนย มะพร้าว กะทิ เป็นต้น และอาหารที่มีคลอเลสเตอรอลสูง เช่น ปลาหมึก ไข่ กุ้ง หอย เป็นต้น
• และ เพิ่มการบริโภคอาหารพวกพืชผักผลไม้ ที่มีเส้นใย (fiber) ให้มาก
• และ ลดน้ำหนักด้วยวิธีที่เหมาะสม เพิ่มการทำกิจกรรมต่างๆ อย่างน้อย 30 นาทีต่อวัน 5 ครั้งต่อสัปดาห์ เช่น การออกกำลังกาย การเดินเร็ว ซึ่งควรเป็นกิจกรรมที่เหมาะสมในแต่ละบุคคล
• และ เลิกบุหรี่
1.2 ผู้ที่ต้องรับประทานยาลดไขมันตามแพทย์สั่ง ต้องไปพบแพทย์เพื่อรักษาให้เหมาะสม
• ผู้ที่มีภาวะโรคหัวใจ และ/หรือโรคเบาหวาน ที่มีค่าตรวจ LDL มากกว่า 100 mg/dL ดังตารางที่ 2
1.3 ผู้ที่ต้องปรึกษาแพทย์เพื่อประเมินการรักษาที่เหมาะสม และเพื่อติดตามผลการรักษา
• ผู้ที่มีไม่มีความเสี่ยง หรือความเสี่ยง 1 ข้อขึ้นไป และผลการตรวจ LDL ไม่เป็นไปตามเป้าหมาย ดังตารางที่ 2
ข้อควรทราบ
1. หากมีข้อสงสัยให้สอบถามแพทย์หรือเภสัชกร
2. เกณฑ์ความเสี่ยงในเด็กหรือในวัยรุ่นอาจมีความแตกต่างจากในผู้ใหญ่ ดังนั้นพิจารณาปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเด็ก
3. ท่านควรแจ้งแพทย์ก่อนหากท่านมีภาวะไทรอยด์สูง (hyperthyroid), ติดเชื้อ, เจ็บป่วยเฉียบพลัน (acute illness), อยู่ในระหว่างการผ่าตัดหรืออุบัติเหตุ (stress like from surgery or an accident)หรือมีภาวะตับแข็ง (cirrhosis) ผลการตรวจอาจมีค่าต่ำกว่าความเป็นจริงได้
4. ผู้หญิงตั้งครรภ์ อาจจะมีค่า LDL-c สูงขึ้นได้ ดังนั้นอาจจะพิจารณารออย่างน้อย หลังคลอด 6 สัปดาห์เพื่อตรวจ LDL-c อีกครั้ง
เรียบเรียงโดย ภญ. สุพรรณิการ์ ประทีปจรัสแสง
Surveillance areas
Surveillance areas (54 provinces, including 19 newly-classified): (region by region) Central: Ang Thong, Chai Nat, Lop Buri, Nakhon Sawan, Phetchabun, Sing Buri, and Uthai Thani; East: Chanthaburi, Prachin Buri, Sa Kaeo, and Trat; North: Chiang Mai, Chiang Rai, Kamphaeng Phet, Lampang, Lamphun, Mae Hong Son, Nan, Phayao, Phichit, Phitsanulok, Phrae, Sukhothai, and Uttaradit; Northeast: Amnat Charoen, Bueng Kan, Buri Ram, Chaiyaphum, Kalasin, Khon Kaen, Loei, Maha Sarakham, Mukdahan, Nakhon Phanom, Nakhon Ratchasima, Nong Bua Lamphu, Nong Khai, Roi Et, Sakon Nakhon, Si Sa Ket, Surin, Ubon Ratchathani, Udon Thani, and Yasothon, and South: Krabi, Nakhon Si Thammarat, Pattani, Phang Nga, Phatthalung, Phuket, Prachuap Khiri Khan, Satun, Surat Thani, and Trang.
Reopening with strict disease control measures allowed for:
- Entertainment venues of all types, including pubs, bars, and karaoke shops can resume normal operation hours in accordance with the relevant laws, including dining-in and the sale and consumption of alcoholic drinks. Music performances and dancing are also allowed.
- Restaurants and eateries can resume normal operations.
- Screening in place for Thai travellers, especially those from the maximum and high controlled areas.
- Bath and massage parlours, but with a limited number of customers.
- Spas and Thai traditional massage shops, but with a limited number of customers.
- Indoor and outdoor gyms and fitness centres and boxing stadiums. Competitions can be organised with a number of audiences in accordance with the rules and regulations.
Closure orders remain in place for:
X Gambling venues of all types, including fighting cock and bull venues.
High surveillance areas
High surveillance areas (14 provinces, down from 17): (region by region) Central: Ayutthaya, Nakhon Nayok, Saraburi, and Suphan Buri; East: Chachoengsao, Chon Buri, and Rayong; South: Chumphon, Narathiwat, Ranong, Songkhla, and Yala, and West: Kanchanaburi, and Phetchaburi.
High surveillance areas
Reopening with strict disease control measures allowed for:
- Entertainment venues of all types including pubs, bars and karaoke shops, but dining-in and the sale and consumption of alcoholic drinks must stop at 24.00 Hrs.
- Restaurants and eateries, but dining-in and sales and consumption of alcoholic beverages must end at 24.00 Hrs.
- Shopping malls, department stores, community malls, supermarkets and convenience marts can resume normal operating hours, but crowd activities are prohibited.
- Screening in place for Thai travellers, especially those from the maximum and high controlled areas.
- Bath and massage parlours, but with a limited number of customers.
- Spas and Thai traditional massage shops, but with a limited number of customers.
- Indoor and outdoor gyms and fitness centres and boxing stadiums. Competitions can be organised with a number of audiences in accordance with the rules and regulations.
Closure orders remain in place for:
X Gambling venues of all types, including fighting cock and bull venues.
Controlled areas
Controlled areas (eight provinces, down from 20): (region by region) Central: Bangkok, Nakhon Pathom, Nonthaburi, Pathum Thani, Samut Prakan, Samut Songkhram, and West: Ratchaburi, and Tak.
Controlled areas
Reopening with strict disease control measures allowed for:
- Entertainment venues of all types including pubs, bars and karaoke shops, but dining-in and the sale and consumption of alcoholic drinks must stop at 23.00 Hrs. Music performances are allowed, but dancing is prohibited.
- Restaurants and eateries, but sales and consumption of alcoholic beverages must end at 23.00 Hrs.
- Shopping malls, department stores, community malls, supermarkets and convenience marts can resume normal operating hours, but crowd activities are prohibited.
- Screening in place for Thai travellers, especially those from the maximum and high controlled areas.
- Bath and massage parlours, but with a limited number of customers.
- Spas and Thai traditional massage shops, but with a limited number of customers.
- Indoor gyms and fitness centres and boxing stadiums. Competitions can be organised with a limited number of audiences.
Closure orders remain in place for:
X Gambling venues of all types, including fighting cock and bull venues.
Maximum controlled area (1 province)
Maximum controlled area (1 province): Samut Sakhon remains classified under this area.
Reopening with strict disease control measures allowed for:
- Markets and flea markets.
- Restaurants and eateries, but must close at 21.00 Hrs., and no alcoholic drinks.
- Shopping centres and department stores, but must close at 21.00 Hrs.
- Nurseries and elderly care centres for residents.
- Hotels with visitor contact tracing systems.
Closure orders remain in place for:
- Entertainment venues of all types including pubs, bars and karaoke shops.
- Boxing stadiums and indoor fitness clubs.
- Fighting cock-bull-fish venues and similar racetracks and amulet centres.
- Bath and massage parlours, spas, and Thai traditional massage shops.
- Educational institutions of all levels.
- Playgrounds, amusement parks, game arcades and Internet shops.
- Meeting and banquet activities and venues, cultural events with mass gathering, and trade fairs.
- Public transport terminals.
