โรคอัมพฤกษ์ เกิดจากอะไร
โรคอัมพฤกษ์ ได้ยินกันมาเยอะ เคยเห็นผู้ใหญ่เป็นกัน แต่ยังไม่รู้สาเหตุเกิดจากอะไร
อัมพฤกษ์ เกิดจากเส้นเลือดตีบตันหรือแตก ทำให้เลือดไปเลี้ยงสมองไม่พอ ทำให้สมองตาย สมองส่วนนั้นก็จะทำงานไม่ได้
ต่างจากอัมพาต คือ อัมพาตเป็นเพราะเซลล์สมองทำงานไม่ได้เลย ร่างกายก็จะเสียไปเลย ไม่สามารถขยับได้ รักษาไม่ได้
แต่อัมพฤกษ์ รักษาได้
โรคอัมพฤกษ์ แบ่งความเสี่ยง เป็นสองอย่าง คือ
1. สาเหตุที่เราควบคุมไม่ได้เลยก็คือ พันธุกรรม ถ้าเกิดมาเส้นเลือดผิดปกติ ตีบตันง่าย ก็มีความเสี่ยงสูง คนที่มีประวัติ พ่อแม่ ญาติพี่น้อง หรือว่าไล่ขึ้นไปข้างบน เคยเป็นอัมพฤกษ์ อัมพาต ก็จะมีความเสี่ยงสูงกว่าคนอื่น
ถ้าอายุมากขึ้น อายุ 45 ขึ้นไป ต้องระวังตัว พออายุ 50 - 60 เปอร์เซ็นต์เสี่ยงสูงมากขึ้น
2. ปัจจัยที่ควบคุมได้
สิ่งที่สำคัญที่ต้องระวังคือ โรคต่างๆ อย่าง ความดันสูง เบาหวาน น้ำตาลสูง ไขมันในเลือดสูง เหล่านี้เป็นปัจจัยเสี่ยงโรคอัมพฤกษ์ เช่นกัน นอกจากนั้น ปัจจัยเสี่ยงอื่นๆ ได้แก่ น้ำหนักตัวเกิน การไม่ออกกำลังกาย การสูบบุหรี่ การดื่มสุรา
เหล่านี้ ล้วนเป็นปัจจัยเสี่ยงที่สามารถ "ควบคุมได้"
ประสบการณ์เป็นอัมพฤกษ์
จากประสบการณ์ของคุณหมอที่เคยเป็นอัมพฤกษ์มาแล้ว มีทางออก ทางรักษาอย่างไร
คุณหมอเล่าว่า ก่อนอื่นทุกคนต้องนึกไว้ก่อนเลยว่า ทุกคนนั้นมีสิทธิเป็นอัมพฤกษ์ อัมพาตได้ทั้งสิ้น ให้นึกไว้ก่อนเลยว่าตัวเองมีโอกาสเป็น เพราะแม้แต่ตัวหมอเอง ก็ไม่เคยคิดว่าจะเป็น แต่ก็เป็น
ถ้าเรารู้ว่ามีโอกาสจะเป็น หากพบอาการผิดปกติแม้นิดนึง ให้รีบมาโรงพยาบาลโดยเร็วที่สุด
อาการที่ต้องสังเกตแล้วรีบมารักษา จำง่ายๆ FAST ย่อมาจาก
- Face ใบหน้าไม่สามารถขยับได้ เช่น หลับตาไม่ได้ ปากเบี้ยว
- Arm ไม่สามารถยกแขนได้ ปล่อยแล้วเหมือนร่วง
- Speak ไม่สามารถพูดได้ตามปกติ พูดไม่ชัด พูดไม่เป็นภาษา
- Time เมื่อมีการต้องมาถึงรพ.ภายใน 4 ชั่วโมงครึ่ง
แต่สำหรับตัวคุณหมอเองนั้น อยู่นอกเหนือจากกรณี FAST เหตุเพราะ อาการของคุณหมอนั้น เกิดจากเส้นเลือดเล็กบริเวณก้านสมองอุดตัน ซึ่งเวลาที่เกิดอาการจะไม่แน่นอน อาจจะเป็นตอนเช้า หรือ ตอนดึก หรือเวลาใดก็ได้ เมื่อตื่นมา ก็อ่อนแรงไปแล้ว เมื่อมาถึงโรงพยาบาล พบว่า เซลล์สมองเริ่มตายแล้ว แพทย์ก็จะไม่สามารถฉีดยาละลายลิ่มเลือดได้ เพราะว่าอาจทำให้เส้นเลือดในสมองแตก และอันตรายยิ่งขึ้นได้
องค์การอนามัยโลก พบว่า มีผู้พิการทั่วโลก 26 ล้านคน ในไทยพบ 8 แสนกว่าราย ส่วนใหญ่ที่รักษาไม่ได้เพราะเซลล์สมองตายแล้ว ไม่สามารถพัฒนาตนเองได้อีก
ซึ่งเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นกับตัวคุณหมอมาแล้ว
"6 เดือน ผมช่วยตัวเองไม่ได้เลย ต้องให้ภรรยาป้อนข้าวป้อนน้ำ แต่ผมรู้ว่า ถ้ากล้ามเนื้อผมยังมีอยู่บ้าง ถ้าเราสู้ พยายามออกกำลังกาย สร้างกล้ามเนื้อ หัดเดิน ฝึกการใช้มือ เหล่านี้จะทำให้ดีขึ้นได้แน่นอน"
นพ.วีรยุทธ์ เชาว์ปรีชา
แพทย์ผู้เชี่ยวชาญ กระดูกและข้อ
รพ.วิภาวดี