พูดถึงไส้ติ่ง คงไม่มีใครไม่รู้จัก ผมเชื่อว่าทุกคนน่าจะเคยได้ยินมาบ้างไม่มากก็น้อย มันก็คือ ส่วนของลำไส้ใหญ่ ที่ยื่นออกมาเป็นติ่งเหมือนนิ้วก้อยอยู่ทางด้านขวา ว่าไปแล้วประโยชน์ของมันไม่ได้ชัดเจน ไม่รู้เอาไว้ทำอะไรเหมือนกัน พระเจ้าอาจให้เกินมา แต่ที่แน่ๆ มันก็สร้างปัญหาให้กับคนเราอยู่ไม่น้อย ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของการติดเชื้อ อักเสบ หรือ เป็นเนื้องอก
ในส่วนของโรคของไส้ติ่ง ที่เรารู้จักกันดี คือ การอักเสบเฉียบพลัน ที่เราเรียกกันทั่วไปว่า ไส้ติ่งอักเสบ ไส้ติ่งอักเสบเป็นโรคปวดท้องแบบเฉียบพลันที่พบมากที่สุด ซึ่งมักจะพบมากในช่วงอายุ 15-45 ปี ทั้งชายและหญิง สาเหตุเกิดจากการอุดตันของไส้ติ่ง ซึ่งอาจเกิดได้จาก อาหารอะไรก็ได้ที่ตกลงไป ไม่จำเป็นต้องเป็น เม็ดฝรั่งแบบที่คนโบราณบอก ( แต่เม็ดฝรั่งก็มีส่วนถูกนะ) หรือจะเกิดจากมีการบวมของต่อมน้ำเหลืองบริเวณนั้น หรืออาจเกิดจากพยาธิหล่นลงไปอุด มีเนื้องอกแถวนั้นโตไปอุด จะอะไรไปอุดก็ตาม เมื่อเกิดการอุดรูของไส้ติ่ง ของเหลว สารคัดหลั่งจะไม่สามารถผ่านเข้าออกได้ ทำให้เกิดอักเสบ มีการติดเชื้อเกิดขึ้น
อาการของไส้ติ่งอักเสบก็คือมีการปวดท้อง ส่วนใหญ่ก็จะปวดทั่วๆไป อาจปวดรอบสะดือก่อน จากนั้นอีก 6-12 ชม.ต่อมา อาการปวดจะเริ่มย้ายไปที่ด้านขวาล่าง อาจมีไข้ต่ำ แต่ไข้มักไม่เกิน 38.5 องศาเซลเซียส อาการแบบนี้ คือ อาการที่มาตรฐาน Super Classic ซึ่งอาการแบบนี้ จริงแล้วพบได้เพียง 25% เท่านั้น ส่วนที่เหลืออาจไม่เป็นไปตามนี้ ทั้งนี้ทั้งนั้นก็ขึ้นกับตำแหน่งของไส้ติ่ง อาจมีปวดด้านขวาบนได้ หรือ ตรงกลางได้ ถ้าปลายของไส้ติ่งยาวไปถึงบริเวณนั้น หรือ อาการนำอาจไม่ได้ชัดเจนแบบที่บอก แต่ส่วนใหญ่ผู้ป่วยมักมีอาการเบื่ออาหาร กินข้าวไม่ลง บางรายอาจมีคลื่นไส้ อาเจียน อาจมีถ่ายเหลว ถ้ายังไม่ได้รับการรักษา อาการอาจเพิ่มมากขึ้น ไข้อาจสูงมากกว่า 39 องศาเซลเซียส อาการปวดอาจปวดทั้งซ้ายและขวา ซึ่งนั่นหมายถึงไส้ติ่งเริ่มติดเชื้อ รุนแรง เน่า และ แตกหรือกลายเป็นฝี ซึ่งระยะเวลาทั้งหมดขึ้นกับปัจจัยหลายอย่าง เช่น คนไข้ อายุ ขนาดของไส้ติ่ง การรักษาด้วยยาปฏิชีวนะไปบางส่วน แต่โดยทั่วไประยะตั้งแต่เริ่มปวดจนแตก มักไม่เกิน 3 วัน
การรักษาไส้ติ่ง แน่นอนที่สุด อย่างที่เราทราบๆกันดี คือ การผ่าตัด ซึ่ง การผ่าตัดอาจทำได้ทั้งการดมยาสลบ หรือ การฉีดยาชาเข้าที่ไขสันหลัง ที่เรามักคุ้นกับคำว่า บล๊อกหลัง ซึ่งหลังจากนั้น ศัลยแพทย์ ก็จะทำการผ่าตัด โดยเปิดแผลขนาด 3-4 cm ที่ หน้าท้องด้านขวาล่าง ตัดไส้ติ่งออก เย็บปิดแผล นั่น คือสิ่งที่ศัลยแพทย์ทำกันมาช้านาน ตั้งแต่ผมยังจำความไม่ได้
ปัจจุบันแนวโน้มของการผ่าตัดพยายามลดความเจ็บปวด หรือ ความรุนแรงของการผ่าตัดลง เหมือนที่เราเคยได้ยินคำว่า Minimal Invasive Surgery ซึ่งสิ่งหนึ่งนิยมใช้กันในความหมายของ Minimal Invasive Surgery อย่างหนึ่งก็คือ การผ่าตัดด้วยกล้อง สำหรับในช่องท้องการผ่าตัดด้วยกล้อง ที่เรียกว่า Laparoscopic Surgery หรือ Keyhole Surgery ในภาษาชาวบ้าน ก็คือการผ่าตัดอย่างหนึ่ง ที่เราจะสอดกล้องเข้าไปในท้อง เพื่อสำรวจช่องท้อง และ ใช้เครื่องมือพิเศษทำการผ่าตัดแทนมือ ซึ่งปัจจุบัน เราก็ได้นำมาผ่าตัดหลายโรค ทั้ง นิ่วในถุงน้ำดี , ฝีในตับ , ผ่าตัดลำไส้ ,เลาะพังผืด , ฯลฯ รวมทั้งโรคทางนรีเวช
ไส้ติ่งอักเสบ ก็เช่นเดียวกัน ปัจจุบัน สามารถรักษาด้วยการผ่าตัดด้วยกล้องได้ ในมือของศัลยแพทย์ที่ได้รับการฝึกอบรม และ มีประสบการณ์ โดยการผ่าตัด หลังจากดมยาสลบ ศัลยแพทย์จะใช้กล้องเข้าทางแผลเล็กๆ ใต้สะดือ และ แผลเล็กๆ ประมาณ 5mm อีก 2 แผล ในบริเวณใต้ร่มผ้า เพื่อปกปิดรอยแผลผ่าตัด การผ่าตัดภายใน จริงๆแล้วก็ไม่ได้ต่างจากการผ่าตัดแบบปกติ คือมีการตัดเส้นเลือดที่เลี้ยงไส้ติ่ง รวมทั้งตัดไส้ติ่งออก ใส่ถุงปราศจากเชื้อเพื่อป้องกันการปนเปื้อนสู่ผิวหนัง ก่อนนำไส้ติ่งออกมานอกร่างกาย
ข้อดีของการผ่าตัดไส้ติ่งอักเสบด้วยกล้อง คือ แผลเล็ก เจ็บน้อย ฟื้นตัวได้เร็ว ถึงแม้ระยะเวลาในการนอน รพ. อาจไม่ต่างกับการผ่าปกติมากนัก แต่การฟื้นตัวจะเร็วกว่า ปวดแผลน้อยกว่า สามารถกลับไปใช้ชีวิตประจำวันได้เร็วกว่า
อย่างไรก็ตาม การผ่าตัดด้วยกล้องก็มีข้อจำกัดบ้าง คือ ในกรณีถ้าไส้ติ่งมีการอักเสบที่รุนแรง หรือ มีการติดกันของเนื้อเยื่อข้างเคียง การส่องกล้องผ่าตัด อาจไม่สามารถทำได้ รวมทั้งค่าใช้จ่ายที่สูงกว่าการผ่าตัดแบบธรรมดา
ในต่างประเทศ การผ่าตัดไส้ติ่งอักเสบด้วยกล้อง ถือเป็นการผ่าตัดที่ทำกันเป็นมาตรฐาน แต่ในประเทศไทยนั้น จะสามารถทำการผ่าตัดแบบนี้ได้ เฉพาะในโรงพยาบาลชั้นนำบางแห่งเท่านั้น เพราะต้องมีเครื่องมือพิเศษ อีกทั้งศัลยแพทย์ผู้ที่จะทำการผ่าตัดให้ จะต้องมีความชำนาญ และได้รับการฝึกอบรมเฉพาะทาง ค่าใช้จ่ายสำหรับการทำผ่าตัดแบบนี้ จึงสูงกว่าการผ่าตัดแบบเปิดหน้าท้องบ้าง แต่นั่นก็นำมาซึ่งผลที่น่าพอใจ ทั้งในเรื่องของความสวยงามของแผลผ่าตัด การลดความเจ็บปวดและลดระยะพักฟื้นหลังการผ่าตัด
ศูนย์ศัลยกรรม โรงพยาบาลวิภาวดี เป็นหนึ่งในโรงพยาบาลที่มีบริการผ่าตัดไส้ติ่งอักเสบด้วยการส่องกล้อง สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ แผนกศัลยกรรม โทร. 02-941-2800 ต่อ 2137, 2138 (แผนกศัลยกรรม)
นพ.ธเนศ พัวพรพงษ์ พบ., วว.ศัลยศาสตร์ , บธ.ม.
-Certificate Fellowship of Endoscopic and Laparoscopic Surgery , Imperial College ,London ,UK.
- แพทยศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล ม.มหิดล
- วุฒิบัตรสาขา ศัลยศาสตร์ทั่วไป
- อนุมัติบัตร สาขาเวชศาสตร์ครอบครัว
