เคล็ดลับสร้างสุขภาพจิตในครอบครัว หลังน้ำท่วม
นพ.วีรวุฒิ เอกกมลกุล จิตแพทย์ รพ.วิภาวดี
หลายๆท่านที่ประสบปัญหาอุทกภัย คงต้องประสบกับภาวะเครียดไปตามๆกัน การดูแลสุขภาพจิตใจ จึงเป็นเรื่องที่สำคัญ โดยเฉพาะการสร้างสุขภาพจิตที่ดีของคนในครอบครัว เสมือนเป็นภูมิต้านทานต่อแรงกดดันที่กระทบต่อสมาชิกทุกคนในครอบครัว ครอบครัวที่มีสุขภาพจิตดีย่อมช่วยให้ทุกคนมีกำลังใจดี และพร้อมเผชิญวิกฤตในชีวิตได้ดี วิกฤตการณ์อาจทำให้บางคนและบางครอบครัวอาจล้มป่วยหรือครอบครัวล่มสลายสิ้นสภาพไป แต่สำหรับครอบครัวที่มีสุขภาพจิตดี วิกฤตกลับทำให้สมาชิกในครอบครัวทุกคน ร่วมแรง ร่วมใจ สามัคคี ที่จะฟันฝ่าอุปสรรคไปด้วยกัน และมีวุฒิภาวะมากขึ้น ทั้งส่วนบุคคลและครอบครัว
การสร้างสุขภาพจิตในครอบครัวมีเคล็ดลับหลายประการ
เคล็ดลับ 1
คือ การมีความรู้ ความเข้าใจ และปรับตัวได้ดีต่อการเปลี่ยนแปลงของสภาพครอบครัว สังคมไทยในอดีตเป็นแบบเกษตรกรรม ครอบครัวมีขนาดใหญ่โดยมีสมาชิกมาก คนในครอบครัวมีเวลาให้แก่กันมาก อบอุ่นใกล้ชิด มีความเข้าใจกันเป็นอย่างดี อีกทั้งช่วยเหลือเกื้อกูลแก่กัน ปัจจุบัน สังคมเปลี่ยนมาเป็นแบบตะวันตก ครอบครัวไทยจึงมีขนาดเล็กลง โดยมีจำนวนสมาชิกน้อยลง เวลาที่ให้แก่กันน้อยลง อีกทั้งสังคมมีการแข่งขันสูง ชีวิตเร่งรีบและบีบคั้น กดดันสูง ปัจจุบันจึงพบว่าอัตราการหย่าร้างสูงขึ้นมาก และอัตราการแต่งงานที่ลดต่ำลง สะท้อนให้เห็นความอ่อนแอของครอบครัว และความศรัทธาที่มีต่อครอบครัวลดลง
เคล็ดลับข้อ 2
สมาชิกในครอบครัว ควรมีเวลาให้แกกันและมีกิจกรรมร่วมกัน เช่น ออกกำลังกาย ทำครัว ช่วยกันทำความสะอาด เยี่ยมญาติมิตร กิจกรรมทางศาสนา ทัศนาจรร่วมกัน เป็นต้น
เคล็ดลับข้อ 3
ควรมีความรู้และความเข้าใจเรื่องจิตวิทยาของคนวัยต่างๆ ตั้งแต่ ทารก เด็กเล็ก เด็กโต วัยรุ่น วัยทำงาน วัยทอง วัยสูงอายุ เพื่อที่จะพัฒนาความสัมพันธ์ที่ดีต่อกันในครอบครัว
เคล็ดลับข้อ 4
การสร้างนิสัยที่ส่งเสริมสุขภาพจิต ได้แก่ ความคิดเชิงบวก เป็นคนอารมณ์ดี รู้จักปรับความคาดหวังให้อยู่ในระดับที่สอดคล้องกับสถานการณ์ที่เปลี่ยนไป ไม่ใช่มุ่งเป้าหมายที่เกินความสามารถ โดยคิดผิดว่าเป็นสิ่งท้าทายที่ต้องเอาชนะให้ได้ ซึ่งทำให้เครียดโดยไม่จำเป็น
เคล็ดลับข้อ 5
ควรสนใจธรรมมะ เป็นการสร้างความต้านทานและทุกข์ให้สมาชิกแต่ละคน โดยเฉพาะการฝึกสมาธิ ฝึกสติ และรู้จักให้อภัย การตั้งสติได้ดี ทำให้รู้การควรไม่ควร สามารถลดข้อผิดพลาดทั้งที่ตั้งใจและไม่ตั้งใจได้มากๆ เมื่อตั้งสติได้ก็จะไม่เผลอเป็นเหยื่อความเครียด ความโกรธ เกลียด ท้อแท้ ความคิดลบ และพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมต่างๆ ผู้ที่ตั้งสติได้ดีย่อมรู้จักการให้อภัยและให้อภัยได้ แม้แต่ผู้เผลอสติกลายเป็นเหยื่อดังกล่าวแล้ว
โดยสรุป ครอบครัวจะเป็นสถาบันที่สร้างความสุขให้ทุกคน ถ้าสมาชิกทุกคนในครอบครัวมีสุขภาพจิตดีก็จะทำให้สามารถผ่านวิกฤตต่างๆไปได้ด้วยครับ