ข้อมูลบริการสุขภาพ

 นักพัฒนาเมืองบอกว่าเมืองเปรียบเสมือนสิ่งมีชีวิต ที่มีวัฏจักรเกิด แก่ เจ็บ ตายตามธรรมชาติของสัตว์โลก เราคงเคยเห็นเมืองเด็ก ๆ อย่างพวกเมืองใหม่ (New Town) รอบ ๆ นิคมอุตสาหกรรมต่าง ๆ เมืองแก่อย่างตลาดเก่าหลาย ๆ แห่งตามหัวเมืองที่เสื่อมถอยทรุดโทรมลงทุกวัน และเมืองที่ตายแล้วอย่าง Ghost Town ในอเมริกา แต่เมืองหลวงมีความสำคัญกับประเทศและโลก ปล่อยให้เป็นไปแก่ตายไปตามวัฏสงสารไม่ได้ ต้องปรับปรุง เยียวยา ผ่าตัดกันเต็มที่ ถ้าไม่ไหวจริง ๆ ก็ต้องย้ายกันหละ


อย่างเมียนมาร์ก็เพิ่งจะย้ายเมืองหลวงจากย่างกุ้งไปที่เนปิดอว์เมื่อปี 2548 มาเลเซียก็ย้ายศูนย์กลางการบริหารการปกครองภาครัฐจากกัวลาลัมเปอร์ไปที่เมืองใหม่ปุตราจายาเมื่อปี 2553 ประเทศไทยก็ผ่านการย้ายเมืองหลวงมาหลายครั้งหลายหน อยุธยาก็ย้ายมาจากที่อื่นแน่ๆ มีหลายสันนิษฐาน ว่ามาจากฝั่งตรงข้ามแม่น้ำที่เรียกว่าอโยธยา บ้างก็ว่ามาจากอู่ทอง ในรัชสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราชก็ย้ายศูนย์กลางการปกครองไปอยู่ที่ลพบุรีตามที่เราเห็นท้องเรื่องของละครดัง ต่อมาก็ย้ายไปธนบุรีแล้วก็ข้ามฝั่งมากรุงเทพมหานครได้ 250 ปีเข้าไปแล้ว


จากเมืองเกิดใหม่เมื่อ พ.ศ.2325 เติบโตขึ้นเรื่อย ๆ เปิดรับเทคโนโลยีทันสมัยจากตะวันตกในรัชกาลที่ 4 จนรุ่งเรืองในสมัยรัชกาลที่ 5 และ 6 จากนั้นก็เริ่มป่วย เจ็บออด ๆ แอด ๆ เรื่อยมา จนอาการหนักในช่วง 20 ปีให้หลังนี้ ปัญหาฝังรากมานานทั้งความแออัด รถติด น้ำท่วม มลภาวะ จะปรับปรุงแก้ไขอะไรก็ติดขัดไปหมด จึงมีแนวคิดจะสร้างเมืองหลวงแห่งใหม่ดีกว่า มีข้อเสนออยู่หลายที่ ไม่ว่าจะเป็นเพชรบูรณ์หรือท่าตะเกียบที่จังหวัดฉะเชิงเทรา แต่ก็ยังไม่ได้ย้าย เพราะไม่ใช่เรื่องง่ายเหมือนล้อมต้นไม้จากบ้านหลังหนึ่งไปปลูกที่บ้านหลังใหม่ คำถามหรือเราควรย้ายเมืองหลวงกันไหมนะ

 อย่างไรก็ตาม เมืองหลวงของบางประเทศทำหน้าที่เพียงการบริหารจัดการภาครัฐและกิจกรรมเกี่ยวเนื่องเท่านั้น ส่วนการเป็นศูนย์กลางด้านอื่น ๆ ก็มีเมืองสำคัญอื่นรับบทบาทนั้นไปตามความเหมาะสม ตัวอย่างเช่นประเทศสหรัฐอเมริกา เมืองหลวงศูนย์กลางการปกครองอยู่ที่ Washington D.C. ส่วนศูนย์กลางธุรกิจกระจายออกไปอยู่ที่ New York, Los Angeles, Chicago ประเทศอินเดีย เมืองหลวงคือ New Delhi ส่วนเมืองเศรษฐกิจหลักคือ Mumbai (Bombay เดิม)

ประเทศที่มีศูนย์กลางประเภทต่าง ๆ แยกไปอยู่ตามเมืองที่มีศักยภาพในด้านนั้น จะมีลักษณะเป็นชาติที่ประกอบด้วยคนหลายกลุ่มที่มีความแตกต่างกัน เช่น สหรัฐอเมริกาตั้งต้นจากคนยุโรปแต่ละประเทศมาเลือกที่ตั้งของตนเองทางฝั่งตะวันออก แบ่งเขตกันปกครองเป็น 13 รัฐ แล้วหาที่ตั้งเมืองหลวงที่อยู่ตรงกลางพอดี คือ Washington D.C. ให้เป็นเมืองด้านการบริหารการปกครองเพียงอย่างเดียว ส่วนรัฐต่าง ๆ ก็มีศูนย์กลางทางเศรษฐกิจของตนเอง เช่น New York, Philadelphia และประเทศอินเดีย ประกอบไปด้วยชนเผ่าหลายเผ่า แบ่งประเทศเป็นแคว้นต่าง ๆ ที่มีระบบการเมือง เศรษฐกิจ และสังคมของตนเอง มีระบบการบริหารจัดการแบบกระจายตัว (Decentralization) การรวมเป็นสหพันธรัฐจึงเลือกเมืองหลวงเพื่อเป็นศูนย์กลางด้านการบริหารการปกครองเท่านั้น

ย้ายเมืองหลวงเพื่ออะไร

กล่าวกึงเมืองหลวงกรุงเทพ

 

 ประเด็นทางเศรษฐกิจและสังคมที่จะได้รับผลกระทบจากการย้ายเมืองหลวงก็เป็นเรื่องสำคัญที่ต้องพิจารณา ทั้งในแง่ต้นทุนซึ่งต้องลงทุนอีกเป็นจำนวนมากทั้งเอกชนและภาครัฐ อีกทั้งวิถีชีวิตของคนไทยที่ผูกพันกับถิ่นฐานบ้านเรือนเป็นอย่างมาก การย้ายเมืองหลวงหมายรวมถึงการย้ายประชากรจากความสัมพันธ์ทางสังคมแบบเดิม ไปสู่ความสัมพันธ์รูปแบบใหม่ เกิดเป็นชุมชนรูปแบบใหม่ที่ต้องปรับตัวเข้ากันใหม่ ผ่านกระบวนการขัดแย้งและประสานกันในช่วงเวลาหนึ่ง กว่าจะลงตัวก็ต้องมีการปรับแต่งกันเป็นเวลานาน


ผู้ที่จะประสบปัญหามากที่สุดคือผู้ใช้แรงงานในเมือง ซึ่งต้องย้ายถิ่นฐานไปอยู่ในเมืองใหม่ กลุ่มคนเหล่านี้ต้องการชุมชนเพื่อความประหยัดในการดำรงชีวิตและอำนาจในการต่อรองกับภาครัฐ ซึ่งเมืองใหม่ส่วนใหญ่จะละเลยกับกลุ่มคนเหล่านี้เนื่องจากต้องลงทุนสูงและได้ผลตอบแทนต่ำ โครงสร้างพื้นฐานแบบใหม่ มีค่าเริ่มต้นใหม่จึงต้นคิดค่าใช้บริการสูงตามไปด้วย ประเทศด้อยพัฒนาทั้งหลายเจ๊งหลังจากย้ายเมืองหลวงใหม่มาแล้วหลายประเทศ เช่น บราซิล ไนจีเรีย ซึ่งประเทศไทยก็มีวิถีทางการเมืองไม่ต่างจากประเทศเหล่านั้นเท่าใดนัก จึงมีความเสี่ยงต่อการสูญเสียทางเศรษฐกิจและสังคมอย่างมหาศาลได้เช่นกัน

จะย้ายเมืองหลวงของไทยต้องพิจารณาอะไร