ข้อเข่าเสื่อม ปัญหาของคนเริ่มสูงวัย
รู้ได้อย่างไรว่าเริ่มมีข้อเสื่อมแล้ว สาเหตุของข้อเข่าเสื่อม ข้อควรปฏิบัติ ท่าบริหารข้อเข่า
คุณรู้หรือไม่ข้อเข่ามีหน้าที่อย่างไร
- ปวดเข่าเป็นปัญหาที่นำผู้ป่วยมาพบแพทย์อยู่เสมอทั้งนี้เพราะเข่าเป็นข้อต่อของร่างกายที่ทำหน้าที่แบกรับน้ำหนักตัว เช่น ในขณะที่เรา ยืน เดิน วิ่ง ฯลฯ ซึ่งเป็นกิจวัตรที่ทุกคนไม่อาจหลีกเลี่ยงได้
- ดังนั้นเมื่อมีการเคลื่อนไหวข้อเข่า ไม่ว่าจะเป็นท่านั่ง ข้อเข่าจึงมีโอกาสเสื่อมสภาพได้ง่าย
สาเหตุของข้อเข่าเสื่อม
การเสื่อมของผิวข้อกระดูกอ่อนจากการใช้งานตามอายุที่มากขึ้น
ปัจจัยอื่นที่เข้ามาเกี่ยวข้อง
กรรมพันธุ์
การใช้ข้อเข่าอย่างสมบุกสมบันมากเกิน
การดูแลสุขภาพไม่ดีน้ำหนักตัวมากเกินไป
เคยได้รับการบาดเจ็บหรือโรคภัยไข้เจ็บมาก่อน ทำให้เข่าเสื่อมเร็วขึ้น
รู้ได้อย่างไรว่าเริ่มมีข้อเสื่อมแล้ว
- เริ่มมีอาการปวดเข่าเวลามีแรงกดบนข้อเข่ามากขึ้น
- นั่งเหยียดเข่า หรือนอนพักอาการปวดเข่าจะน้อยลง
- ข้อเริ่มยึด เวลาตื่นนอนตอนเช้า พอเริ่มเดินไปแล้วอาการดีขึ้น
- อาการปวดเข่า อาจจะไม่แน่นอน
- เข่าเสื่อมมากขึ้น จะมีอาการปวดบวมมากขึ้น
- ข้อเข่าเสื่อมเป็นมานานๆ เข่าอาจโก่งผิดรูป งอเหยียดได้น้อยลง กล้ามเนื้อต้นขาลีบลง
ข้อควรปฏิบัติ
1. การใช้ความเย็นหรือความร้อน
ใช้ความเย็นประคบในกรณีที่ปวดบวมเฉียบพลัน โดยเฉพาะในช่วง 24 ชั่วโมงหลังที่ได้รับบาดเจ็บ ห้ามนวด ถู ดัด ในระยะนี้เด็ดขาด
ใช้ความร้อนประคบเมื่อเลย 24 ชั่วโมงไปแล้ว หรือในกรณีที่เป็นเรื้อรัง
2.พันผ้ายืดหรือใส่ที่พยุงเข่า
เพื่อช่วยประคับประคองข้อเข่าเมื่อจำเป็นต้องเคลื่อนไหว
3.พักการใช้งานของข้อเข่า หรือใช้เครื่องช่วยเดิน
เช่น ไม้เท้า เพื่อแบ่งเบาน้ำหนักตัวที่ข้อเข่าต้องแบกรับ
4.การถนอมข้อเข่า
- การไม่ยืนเดินมากเกินไป
- ขึ้น ลง บันไดเท่าที่จำเป็น
- ลดหรือควบคุมน้ำหนักตัวไม่ให้อ้วนเกินไป
- ไม่งอหรือพับข้อเข่ามากๆ เช่น หลีกเลี่ยงการนั่งขัดสมาธิ พับเพียบ นั่งคุกเข่า เป็นต้น
- ใช้เครื่องช่วยเดิน
- การออกกำลังกายเพื่อบริหารข้อเข่าให้แข็งแรงควรทำเมื่ออาการปวดทุเลาลงแล้ว
ท่าบริหารข้อเข่า
1.นอนหงาย
ใช้หมอนรองใต้เข่า เหยียดเข่าให้ตรง เกร็งค้างไว้ 5-10 วินาที แล้วปล่อยทำสลับกัน ให้ทำข้างละ 10-20 ครั้ง
2.นั่ง
ทำได้โดยนั่งห้อยข้างบนเก้าอ้ หรือโต๊ะ เอามือยันพื้นเก้าอี้หรือโต๊ะไว้ หรือพิงพนัก (ถ้ามี) เหยียดข้อเข่าให้ยื่นออกมาตรงๆ เกร็งค้างไว้ 5-10 วินาที ทำข้างละ 10-20 ครั้ง
3.นอนคว่ำ
งอเข่าให้งอเข้าไป เกร็งค้างไว้ 5-10 วินาที แล้วเหยียดลง ข้างละ 10-20 ครั้ง
4.นอนหงายยกเข่าติดเตียง
นอนหงายเหยียดเข่าให้ตรง กดเข่าลงให้ติดเตียงเกร็งค้างไว้ 5-10 วินาที แล้วปล่อยทำสลับกัน ให้ทำข้างละ 10-20 ครั้ง
การบริหารในแต่ละท่า หากทำได้ดีแล้วอาจใช้ถุงทราย ถ่วงที่บริเวณข้อเท้าโดยเริ่มจากน้ำหนักน้อยๆและจำนวนครั้งน้อยๆก่อน อาจเริ่มจากน้ำหนัก 0.5-2.0 กิโลกรัม ขึ้นกับวัยและสภาพของผู้ออกกำลังกาย
แต่ถ้าหากมีอาการปวดมากขึ้น หรืออาการไม่ดีขึ้นควรปรึกษาแพทย์
