โภชนะบำบัดสำหรับโรคตับ
โรคตับ
ตับอักเสบ เป็นภาวะที่มีการอักเสบ เกิดการทำลายของเซลล์ตับ ทำให้การทำหน้าที่ต่างๆ ของตับผิดปกติ ร่างกายมีการเจ็บป่วยไม่สบาย จะพบผู้ป่วยด้วยโรคนี้ทุกวัย ทั้งชายและหญิง ส่วนใหญ่เป็นโรคตับอักเสบเฉียบพลัน ส่วนน้อยอาจเป็นโรคตับอักเสบเรื้อรังอาจมีภาวะแทรกซ้อนของโรคตับแข็ง โรคตับวาย มะเร็งตับ
สาเหตุ
ของโรคตับอักเสบ ที่พบบ่อยที่สุด คือ การติดเชื้อไวรัส รองลงมาเกิดจากพิษสุรา เชื้อแบคทีเรีย เชื้อโปรโตซัว เลปโตสไปโรสิส พยาธิ ยาบางชนิด สารเคมี ฯลฯ คนที่ดื่มสุรามากจะเกิดมีไขมันแทรกอยู่ในเนื้อตับ ถึงแม้จะรับประทานอาหารถูกต้อง ถ้ารับประทานอาหารไม่ถูกต้อง จะเกิดพังผืดขึ้นในตับ
เพื่อบรรเทาอาการของโรค
ไม่ควรบริโภคอาหารที่มีไขมันสูง ซึ่งจะเกี่ยวกับถุงน้ำดีหรือนิ่วในถุงน้ำดี ซึ่งต้องขับน้ำดีมายังลำไส้เพื่อย่อยไข้มัน เมื่อบริโภคอาหารที่มีไขมันสูง และมีการขับออกมาน้อยจะทำให้มีอาการท้องอืด ปวดท้อง เพราะถุงน้ำดีบีบตัวมาก การลดปริมาณไขมันลงจะทำให้อาการดีขึ้น
อาหาร
ปกติคนทั่วไปจะมีไขมันประมาณ 30% ของพลังงาน ส่วนอาหารลดไขมันกำหนดให้มีไขมันลดลงเหลือประมาณ20-25% ของพลังงานที่ได้รับใน 1 วัน ดังนั้นจึงต้องดัดแปลงวิธีการประกอบอาหารจากการทอด ผัดดวยน้ำมันหรืออาหารที่มีกะทิ เป็นการต้ม นึ่ง ย่าง อบ หรือตุ๋น แทนเนื้อสัตว์ที่รับประทาน ควรเลือกชนิดที่มีไขมันน้อย เช่น ปลา อกไก่ หมูเนื้อแดง ฯลฯ ส่วนเนื้อสัตว์ที่มีไขมันสูง เช่น หนังเป็ด หนังไก่ ขาหมู หมูสามชั้น หรือเนื้อสัตว์ที่แปรรูป ประเภทแหนม ไส้กรอก และเบคอน
อาหารที่รับประทานได้และควรงดสำหรับอาหารจำกัดไขมัน
อาหาร / อาหารที่รับประทานได้ / อาหารที่ควรงด
- เครื่องดื่ม
อาหารที่รับประทานได้ : กาแฟ ชา น้ำอัดลม น้ำข้าว น้ำนมไม่มีไขมัน นมผงไม่มีไขมัน นมเปรี้ยวทำจากน้ำนมที่ไม่มีไขมัน
อาหารที่ควรงด : ครีม น้ำนมและนมผงธรรมดา เครื่องดื่มใส่นม
- ซุป
อาหารที่รับประทานได้ : ซุปใส(เอาไขมันออก) ซุปก้อน ซุปครีมทำด้วยน้ำนมที่ไม่มีไขมัน ซุปผัก
อาหารที่ควรงด : ซุปอื่นๆ น้ำก๋วยเตี๋ยวมีไขมัน
- ธัญพืช
อาหารที่รับประทานได้ : ขนมปังปอนด์ธรรมดา ข้าว มักกะโรนี สปาเก็ตตี้ ก๋วยเตี๋ยวไม่ใช้น้ำมัน บะหมี่ ข้าวโพด มันชนิดต่างๆ
อาหารที่ควรงด : ขนมปังบิสกิต ขนมปังทอด ขนมปังอบเนย ขนมปังหวาน มันทอด เผือกทอด ขนมปังหน้าหมู
- อาหารหวาน
อาหารที่รับประทานได้ : ขนมไข่ พุดดิ้งธรรมดาทำด้วยนมไม่มีไขมัน วุ้นธรรมดา น้ำผลไม้ อาหารหวานใส่น้ำเชือมและน้ำตาลเท่านั้น
อาหารที่ควรงด : ขนมเค้กชนิดต่างๆ คุกกี้ ไอศกรีม ขนม pastryต่างๆ ขนมหวานใส่กะทิ ขนมที่ทอด ช๊อคโกแลต ถั่วลิสงครัม
- ผลไม้
อาหารที่รับประทานได้ : ผลไม้ดิบ สุก แห้ง ผลไม้กระป๋องทุกอย่าง น้ำผลไม้(นอกจากสั่งงด)
อาหารที่ควรงด : ผล avocado
- ผัก
อาหารที่รับประทานได้ : ผักสด ผักแช่แข็ง ผักกระป๋อง ผักต้ม หรือผักที่ทำให้สุกโดยไม่ใช้น้ำมัน
อาหารที่ควรงด : ผักที่ทำให้สุกด้วยการใช้น้ำมัน เช่น ผักทอด ผักผัดน้ำมัน ผักราดกะทิ
- ไขมัน
อาหารที่รับประทานได้ : น้ำมันข้าวโพด น้ำมันถั่วเหลือง น้ำมันเม็ดฝ้าย น้ำมันมะกอก น้ำมันดอกคำฝอย น้ำสลัดที่ทำจากน้ำมันพืชในปริมาณจำกัด
อาหารที่ควรงด : น้ำมันหมู น้ำมันมะพร้าว น้ำมันจากหมูเบคอน ไขมันทั่วไป น้ำสลัดสำเร็จรูป ไขมันพืชที่ปนไขมันสัตว์
- เนื้อสัตว์
อาหารที่รับประทานได้ : เนื้อสัตว์ที่ไม่มีไขมันติด เช่น อกไก่ ปลา หมูเนื้อแดง ในปริมาณที่กำหนด
อาหารที่ควรงด : เนื้อสัตว์ติดมันทุกชนิด เนื้อทอด ปลาหรือเนื้อกระป๋องที่มีน้ำมัน ไส้กรอก เนยแข็งทุกชนิด เป็ดและห่าน
- ไข่
อาหารที่รับประทานได้ : ไข่ทุกชนิดที่ต้ม ดาวน้ำ หรือลวก (จำกัดให้รับประทานได้สัปดาห์ละ 1ฟอง) ไข่ตุ๋น
อาหารที่ควรงด : ไข่เจียว ไข่กวน ไข่ดาว
- เบ็ดเตล็ด
อาหารที่รับประทานได้ : เครื่องปรุงรสชนิดต่างๆ ที่ไม่มีน้ำมันประกอบ ผักดอง เครื่องเทศ เกลือ น้ำตาล
อาหารที่ควรงด : ซอสน้ำเนื้อชนิดต่างๆ ซอสที่มีไขมันประกอบ เช่น ซอสหอยนางรม เนย ถั่วลิสง ของขบเคี้ยวที่มีไขมันคลุก
เมื่ออาหารลดปริมาณไขมันลง จำเป็นต้องเพิ่มโปรตีนและคาร์โบไฮเดรต เพื่อให้พลังงานเพียงพอ โปรตีนเพิ่มได้ในปริมาณจำกัด เพราะเนื้อสัตว์ทุกชนิดมีไขมันแฝงอยู่
