แนะกลุ่มเสี่ยงตรวจคัดกรอง เพิ่มโอกาสรอดชีวิต
พ.อ. ผศ. นพ. ไนยรัฐ ประสงค์สุข ผู้เชี่ยวชาญอายุรศาสตร์มะเร็งวิทยา กล่าวว่า “ปัจจุบันมีผู้ป่วยโรคมะเร็งปอดเพิ่มขึ้นในอัตราร้อยละ 12 ต่อปี หรือมีผู้ป่วยใหม่ประมาณ 23,713 รายต่อจำนวนประชากรไทยที่เป็นมะเร็งทั้งหมดจำนวน 190,636 ราย ในปี พ.ศ. 2563 และเป็นชนิดของมะเร็งที่พบมากเป็นอันดับ 2 ของมะเร็งชนิดต่างๆ ที่พบในคนไทย ปัจจัยเสี่ยงหลักที่ทำให้เป็นมะเร็งปอดคือ การสูบบุหรี่ มวนยาเส้น และยาสูบประเภทต่างๆ ทั้งนี้ ผู้ที่ไม่สูบแต่ได้รับควันยาสูบเป็นประจำก็มีความเสี่ยงสูงในระดับเดียวกันกับผู้ที่สูบ จึงควรหลีกเลี่ยงปัจจัยเสี่ยงต่างๆ เพื่อเป็นการป้องกันตนเอง สิ่งที่อยากให้คนได้ตระหนักมากขึ้นคือ ปัจจุบันนี้คนทุกเพศทุกวัยมีโอกาสเสี่ยงสูงที่จะเป็นมะเร็งปอดได้ เนื่องจากมีแนวโน้มใหม่ของปัจจัยเสี่ยงอีก 2 ประการซึ่งล้วนเป็นเรื่องใกล้ตัวมาก คือ 1) ปัจจัยเสี่ยงจากการอยู่อาศัยในพื้นที่ที่มีสภาพภูมิอากาศเป็นมลพิษด้วยมีปริมาณฝุ่นขนาดเล็ก PM 2.5 ที่เกินค่ามาตรฐาน และ 2) ปัจจัยเสี่ยงจากการมีภาวะปอดอักเสบเรื้อรัง ไม่ว่าจะมีสาเหตุมาจากการเจ็บป่วย หรือการหายใจเอาอากาศที่มีการปนเปื้อนของฝุ่นและมลพิษต่างๆ เป็นประจำทำให้เนื้อเยื่อปอดอักเสบ”
“แม้ยังไม่มีตัวเลขชัดเจนว่าปัจจัยเสี่ยงใหม่นี้จะทำให้อัตราการเป็นมะเร็งปอดเพิ่มขึ้นเท่าใด เนื่องจากเป็นเทรนด์ใหม่ที่เพิ่งเกิดขึ้นในช่วง 2-3 ปีที่ผ่านมา จึงต้องใช้เวลาศึกษาและเก็บข้อมูลต่อไปอีกอย่างน้อย 3-5 ปีจึงจะมีตัวเลขที่ยืนยันได้ แต่ก็อยากให้ทุกคนได้ตระหนักว่าเป็นแนวโน้มความเสี่ยงที่ควรให้ความสำคัญเพื่อระวังและป้องกันตัวเอง” พ.อ. ผศ. นพ. ไนยรัฐ กล่าว
มะเร็งปอดยังคงเป็นโรคร้ายที่คร่าชีวิตคนไทยและมีอัตรารอดชีวิตของผู้ป่วยค่อนข้างต่ำ ผู้ป่วยมักมาพบแพทย์ก็เมื่อมีอาการเข้าสู่ระยะแพร่กระจายแล้ว ทำให้ไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ ทั้งนี้ ตลอดระยะเวลา 15 ปีที่ผ่านมา ได้มีการพัฒนานวัตกรรมการรักษาในหลายๆ ด้านทั้งวิธีการตรวจรักษาและการพัฒนายา โดยมุ่งหวังให้มีอัตรารอดชีวิตเพิ่มขึ้นในผู้ป่วยทุกระยะ แพทย์อยากเน้นย้ำให้ทุกฝ่ายได้เห็นความสำคัญของการป้องกันโรคให้มากขึ้น ซึ่งแนวทางป้องกันที่ดีอีกทางหนึ่งคือ ระบบการตรวจคัดกรองกลุ่มเสี่ยง ได้แก่ บุคคลอายุ 50-80 ปี ที่สูบบุหรี่วันละซองเป็นเวลา 20 ปีขึ้นไป ซึ่งภาครัฐควรเข้ามาสนับสนุนและบริหารจัดการเรื่องสิทธิครอบคลุมการรักษาของผู้ป่วย เพื่อลดช่องว่างในการเข้าถึงนวัตกรรมการรักษาของผู้ป่วย โดยหากตรวจพบมะเร็งปอดได้ตั้งแต่ในระยะแรก จะมีโอกาสสูงมากในการรักษาให้หายและไม่กลับเป็นซ้ำ ปัจจุบันการตรวจคัดกรองมะเร็งปอดใช้การเอ็กซเรย์คอมพิวเตอร์แบบใช้ปริมาณรังสีต่ำ ซึ่งเป็นวิธีที่มีข้อมูลยืนยันทางการแพทย์ชัดเจนแล้วว่าสามารถตรวจพบมะเร็งในระยะเริ่มต้นได้ซึ่งช่วยลดอัตราการเสียชีวิตจากมะเร็งปอดได้ถึงร้อยละ 20
จากการเก็บรวบรวมข้อมูลจากการศึกษาเรื่องอัตราการรอดชีวิตพบว่าการรักษาผู้ป่วยมะเร็งปอดระยะที่ 1-2 จะมีอัตราการรอดชีวิตที่ 5 ปีอยู่ที่ประมาณร้อยละ 60-80 ส่วนในระยะที่ 3 ถ้าผ่าตัดไม่ได้จะรักษาด้วยการฉายแสงร่วมกับการให้ยาเคมีบำบัด อัตราการรอดชีวิตใน 5 ปีจะอยู่ที่ร้อยละ 25 แต่ตอนนี้มีนวัตกรรมการรักษาที่มีประสิทธิภาพขึ้น โดยให้ยาภูมิคุ้มกันบำบัดหลังจากฉายแสงเสร็จ สามารถเพิ่มอัตราการรอดชีวิตที่ 4 ปีได้อยู่ที่ร้อยละ 50 ซึ่งเป็นอัตราที่ดีขึ้น แต่ก็ยังเป็นความท้าทายในการรักษาต่อไป
ส่วนผู้ป่วยมะเร็งในระยะที่ 4 มีทางเลือกการรักษาโดยใช้การตรวจหายีนที่เป็นตัวก่อมะเร็งปอด ซึ่งเป็นเทคนิคการตรวจที่แม่นยำเฉพาะบุคคล เมื่อพบยีนดังกล่าว แพทย์จะให้ “ยามุ่งเป้า” เพื่อจัดการมะเร็งโดยตรง แต่ถ้าผู้ป่วยไม่สามารถใช้ยามุ่งเป้าได้ ยังมีอีกทางเลือกคือ “ยาเคมีบำบัด หรือ ยาภูมิคุ้มกันบำบัด” หรือ รักษาด้วยยาเคมีบำบัดร่วมกับยาภูมิคุ้มกันบำบัด ปัจจุบันมีการคิดค้นนวัตกรรมและเทคโนโลยีที่เกี่ยวกับการตรวจเพิ่มเติม รวมถึงการรักษาโรคมะเร็งปอดด้วยยา กลุ่มใหม่ๆ เช่น ยามุ่งเป้า หรือ ยาภูมิคุ้มกันบำบัด ทำให้ผู้ป่วยมะเร็งปอดมีอัตราการรอดชีวิตที่ยาวนานขึ้น ควบคู่ไปกับการที่มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นอีกด้วย
สำหรับการพัฒนานวัตกรรมยารักษาโรงมะเร็งปอดนั้นถือเป็นหนึ่งในพันธกิจสำคัญของบริษัทชีวเภสัชภัณฑ์ระดับโลก เพื่อยกระดับชีวิตผู้ป่วยให้ดีขึ้น นายปีเตอร์ สตรีบัล กรรมการผู้จัดการ บริษัท ทาเคดา (ประเทศไทย) จำกัด กล่าวว่า “มะเร็งเป็นหนึ่งในปัญหาด้านสาธารณสุขของประเทศ และยังคงมีความท้าทายในการเข้าถึงการวินิจฉัยและการรักษาโรคในหลายๆ ด้าน จึงทำให้โอกาสที่ผู้ป่วยจะรอดชีวิตจากโรคมะเร็งมีน้อยมาก ซึ่งความร่วมมือจากทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้องจะสามารถบรรเทาปัญหานี้ลงได้ ทาเคดา ซึ่งเป็นหนึ่งในบริษัทชีวเภสัชภัณฑ์ระดับโลก มีความมุ่งมั่นในการแสวงหาสุขภาพที่ดีให้แก่ผู้คนทั่วโลก ผ่านนวัตกรรมด้านการรักษาที่มุ่งเปลี่ยนชีวิตของผู้ป่วย โดยมะเร็งวิทยาเป็นหนึ่งในกลุ่มโรคที่เราให้ความสำคัญ เพราะเราปรารถนาอยากให้ผู้ป่วยมีคุณภาพชีวิตที่ดี และไม่ต้องเจ็บป่วยจากโรคมะเร็ง”
นอกจากนี้ ทาเคดายังได้ดำเนินงานด้านความร่วมมือกับภาคส่วนต่างๆ อย่างองค์กรแพทย์เพื่อสนับสนุนความรู้ด้านวิชาการด้วยการจัดกิจกรรมประชุมสัมมนาทั้งในระดับประเทศและระดับภูมิภาค และทำงานร่วมกับกลุ่มผู้ป่วยมะเร็งผ่านกิจกรรมต่างๆ เช่น กิจกรรมเพื่อสังคม Run for Cancer เพื่อสมทบทุนช่วยเหลือผู้ป่วยมะเร็ง กิจกรรมส่งเสริมศักยภาพของผู้ป่วยมะเร็งและผู้ดูแลทั้งทางด้านการให้ความรู้และการดูแล โครงการให้ความช่วยเหลือผู้ป่วยที่ประสบปัญหาด้านการเงินในการเข้าถึงยาและการรักษา และการสร้างความตระหนักรู้ในเรื่องโรคมะเร็งให้แก่ประชาชนอย่างต่อเนื่อง โดยความร่วมมือนี้เป็นส่วนสำคัญที่ช่วยให้เกิดแผนบูรณาการในการรักษาและดูแลผู้ป่วยมะเร็งอย่างเป็นรูปธรรม
