โรคกรดไหลย้อน คือภาวะที่กรดไหลย้อนจากกระเพาะอาหารไปยังหลอดอาหารทำให้เกิดอาการเจ็บแน่นหน้าอก หรือแสบหน้าอก บางครั้งอาจจะรู้สึกรสเปรี้ยว จุกๆ ที่คอ
สาเหตุของกรดไหลย้อน Hiatus Hernia (โรคที่เกิดจากกระเพาะอาหารส่วนต้น เข้าไปในกำบังลม หูรูดอาหารปิดไม่สนิท ทำให้กรดอาหารไหลย้อนกลับ เข้าทางหลอดอาหารได้ )
- การดื่มสุรา สูบบุหรี่
- อ้วน
- ตั้งครรภ์ ทานยาบางชนิด เช่น แอสไพริน
- ทานอาหารรสเปรี้ยว เผ็ด ช็อกโกแลต กาแฟ รวมทั้งชนิดที่ไม่มี คาเฟอีนด้วย
- อาหารมัน ของทอด หอมกระเทียม มะเขือเทศ หรือซอสมะเขือเทศ
- Peppermint
อาการของกรดไหลย้อน
1. อาการทางเดินอาหาร
- อาการปวดแสบร้อนบริเวณหน้าอก และลิ้มปี่ที่เรียกว่าร้อนใน (Heart Burn) บางครั้งอาจจะร้าวไป ที่คอได้
- รู้สึกมีก้อนอยู่ในคอ กลืนลำบาก หรือกลืนแล้วเจ็บ
- เจ็บคอหรือแสบลิ้นเรื้อรัง โดยเฉพาะในตอนเช้า
- รู้สึกเหมือนมีรสขมของน้ำดี หรือมีรสเปรี้ยวของกรดในคอหรือปาก
- มีเสมหะอยู่ในคอ หรือระคายคอตลอดเวลา เรอบ่อย คลื่นไส้
- รู้สึกจุกแน่นอยู่ในหน้าอก คล้ายอาหารไม่ย่อย
2. อาการทางกล่องเสียง และปอด
- เสียงแหบเรื้อรัง หรือแหบเฉพาะตอนเช้าหรือมีเสียงผิดปกติจากเดิม
- ไอเรื้อรัง ไอ หรือ รู้สึกสำลักในเวลากลางคืน กระแอมไอบ่อย
- อาการหอบหืดแย่ลง แน่นหน้าอก คล้ายโรคหัวใจ คล้ายมีก้อนจุกๆที่คอ
- เป็นโรคปอดอักเสบเป็นๆ หายๆ
การรักษา
การปรับเปลี่ยนพฤติกรรม
- ลดน้ำหนักสำหรับผู้ที่มีน้ำหนักเกิน เพราะคนอ้วนจะมีความดันในช่องท้องสูงทำให้กรดไหลย้อนได้มาก
- งดบุหรี่เพราะการสูบบุหรี่จะทำให้เกิดกรดมาก
- ใส่เสื้อหลวมๆ
- ไม่ควรจะนอน ออกกำลังกาย หรือยกของหนักหลังออกกำลังกาย
- งดอาหารก่อนนอน 3 ชั่วโมง
- งดอาหารมันๆ อาหารทอด อาหารที่ปรุงด้วยหัวหอม กระเทียม มะเขือเทศ ช็อกโกแลต ถั่ว ลูกอม เนย ไข่ เผ็ด เปรี้ยว เค็มจัด
- รับประทานอาหารพออิ่ม ทานทีละน้อยแต่บ่อยครั้ง
- หลีกเลี่ยง ชา กาแฟ น้ำอักลม เบียร์ สุรา
- นอนหัวให้สูงประมาณ 6-10 นิ้ว โดยหนุนที่ขาเตียง ไม่ควรใช้หมอนหนุนที่ศีรษะเพราะทำให้ความดันในช่องท้องสูง
การรักษาด้วยยา
- Antacids เป็นยาตัวแรกที่ใช้ สำหรับผู้ป่วยที่อาการไม่มาก
- ใช้ยา Proton Pump Inhibitor ซึ่งเป็นยาที่ลดกรดได้เป็นอย่างดีอาจจะใช้เวลารักษา 1-3 เดือน เพื่อปรับเปลี่ยนพฤติกรรมได้ ก็อาจจะลดยาลงได้ยาที่นิยมใช้ได้แก่ Omeprazole , Lansoprazole , Pantoprazole , Rabeprazole, และ Esomeprazole
- หลีกเลี่ยงยาบางชนิดที่ทำให้กระเพาะหลั่งกรดมาก หรือทำให้หูรูดหย่อน เช่น ยาแก้ปวด Aspirin NSAID VITAMIN C
หากให้ยาแล้วอาการไม่ดีขึ้น ควรจะต้องตรวจเพิ่มเติม ดังนี้
- การกลืนแป้ง ตรวจกระเพาะ
- การส่องกล้อง ตรวจกระเพาะ
การรักษาโดยการผ่าตัด
- จะผ่าตัดในผู้ป่วยที่มีอาการรุนแรง รักษาด้วยวิธีอื่นแล้ว ไม่ได้ผล โรคแทรกซ้อน - หลอดอาหารที่อักเสบอาจจะทำให้เกิดแผล และมีเลือดออก หรือหลอดอาหารตีบทำให้กลืนอาหารลำบาก
- อาจจะทำให้โรคปอดแย่ลง เช่นโรคหอบหืดเป็นมากขึ้น ไอเรื้อรัง ปอดอักเสบ
พญ.ดวงพร โชคมงคลกิจ
อายุรแพทย์ ศูนย์โรคทางเดินอาหาร รพ.วิภาวดี
แง่มุมน่ารู้เรื่องกรดไหลย้อน
