รายงานจากเพจ
PDRC ศูนย์วิจัยโรคปรสิต สำนักวิชาแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี
ผู้ป่วยหญิงอายุ 41 ปี รายนี้มีอาการปวดๆหายๆ เบลอ และตาซ้ายไวต่อแสง มีปัญหาต่อการลืมตา จากการรายงานของแพทย์ Lanxing Fu และ Ahmed Gomaa (2019) การวัดระดับความสามารถในการมองเห็น ตาขวาได้ 20/20 ส่วนตาซ้าย 20/200 ที่ตามีสิ่งผิดปกติลักษณะคล้ายวงแหวนแทรกซึมอยู่ แพทย์จึงขูดเอาสิ่งผิดปกติบริเวณกระจกตาไปเพราะเชื้อพบว่าเป็น Acanthamoeba keratitis เชื้อที่มีความสัมพันธ์กับการใส่คอนแทคเลนส์ ผู้ป่วยได้รับการรักษาด้วยยา polihexanide และ propamidine isethionate แต่ถึงแม้ว่าเชื้อจะได้รับการกำจัดออกไปแล้ว แต่สายตาก็ยังไม่ดีขึ้นเนื่องจากมีแผลเป็นและต้อกระจก 12 เดือนหลังจากนั้นผู้ป่วยก็เข้ารับการผ่าตัด อาการดีขึ้นมาเล็กน้อยเมื่อวัดระดับสายตาได้ 20/80 ผู้ป่วยรายนี้มีประวัติใส่คอนเทคเลนส์ขณะว่ายน้ำ นั่นน่าจะเป็นสาเหตุของการติดเชื้อ
- Acanthamoeba เป็นโปรโตซัวกลุ่มอมีบาที่ดำรงชีวิตอิสระในสิ่งแวดล้อมตามธรรมชาติ อาทิ แม่น้ำ ห้วย หนอง ลำคลอง บึง ทะเลสาบ รวมถึง สระว่ายน้ำ บ่อน้ำ บ่อบำบัดน้ำเสีย น้ำจากเครื่องปรับอากาศ ฝุ่นละออง และดิน (ภัทธกร บุบผัน และคณะ 2561)
- Acanthamoeba ระยะ trophozoite มีขนาด 25-40 ไมโครเมตร ระยะ cyst มีขนาดตั้งแต่ 10-35 ไมโครเมตร ที่ก่อโรคในคนเรามีหลายตัว อาทิ A. astronyxis, A. castellanii, A. polyphaga, A. triangularis และ A. culbertsoni
- ในบ้านเรามีการสำรวจและพบเชื้อ A. castellani, A. polyphaga, A. triangularis, และ A.culbertsoni เป็นเชื้อที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดโรคกระจกตาอักเสบ (จิตรกุล สุวรรณเจริญ และวัชรพงษ์ ศรีชุม 2560)
- A. keratitis เป็นโรคที่เกิดจากการอักเสบของกระจกตา และบริเวณรอบประสาทตาจากเชื้อ Acanthamoeba spp. ทำให้ผู้ป่วยมีอาการเจ็บปวดในตา ตาแดง แสบตา ตาพร่า น้ำตาไหล ไม่สู้แสง และอาจสูญเสียการมองเห็นได้ (Moore MB, et al. 1987)
- โรค A. keratitis พบได้ในผู้ใส่คอนแทคเลนส์ มีการปนเปื้อนระยะ cyst หรือ trophozoite จากชุดอุปกรณ์ทําความสะอาด คอนแทคเลนส์เข้าสู่ตา การติดเชื้อส่วนใหญ่พบในผู้ใช้คอนแทคเลนส์ที่รักษาความสะอาดไม่เพียงพอใส่แล้วไปอยู่ในที่สกปรก มีฝุ่น มีเชื้อโรค ใส่นอน ใส่ว่ายน้ำ การใช้คอนแทคเลนส์เป็นเวลานานๆ โดยไม่รักษาความสะอาดจะทำให้มีคราบฟิล์มเกาะอยู่บนคอนแทคเลนส์ คราบฟิล์มจะเป็นแหล่งอาหารของเชื้อ และทำให้เชื้อเกาะติดกับคอนแทคเลนส์ได้ดีขึ้น (ภัทธกร บุบผัน และคณะ 2561)
- การป้องกัน ล้างมือและคอนแทคเลนส์ให้สะอาด น้ำยาทำความสะอาดล้างเลนส์ควรใช้ให้หมดภายใน 1 เดือน ถอดคอนแทคเลนส์ก่อนนอน นำตลับแช่เลนส์อบไมโครเวฟทุก 2-3 สัปดาห์ และเปลี่ยนตลับใหม่ทุก 2-3 เดือน
Case report
Lanxing Fu and Ahmed Gomaa. Acanthamoeba Keratitis. N Engl J Med 2019; 381:274
เอกสารอ้างอิง
- ภัทธกร บุบผัน, และคณะ. การสำรวจอะแคนทามีบาในตัวอย่างน้ำสวนสาธารณะในประเทศไทย. วารสารหน่วยวิจัยวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และสิ่งแวดล้อมเพื่อการเรียนรู้ 2561; 9(1): 36-45.
- จิตรกุล สุวรรณเจริญ และวัชรพงษ์ ศรีชุม. การสำรวจอะแคนทามีบาในแหล่งน้ำธรรมชาติจากชุมชรอบมหาวิทยาลัยพะเยา. วารสารสาธารณสุขศาสตร์ 2560; 47(3): 255-263
- Moore MB, et al. Acanthamoeba keratitis: A growing problem in soft and hard contact lens wearers. Ophthalmology 1987; 94: 1654-61.
- Chooseel Bunsuwansakul, et al. Korean J Parasitol. 2019 Aug; 57(4): 341–357
- Constantine G, et al. Unusual Case of Acanthamoeba Keratitis in a Contact Lens Wearer, Eye & Contact Lens: Science & Clinical Practice, 2006 ;32(4):166-167
29/11/2563
