ที่
ขณะนี้มีรายงานพบผู้ป่วยในสหรัฐแล้ว โดยผู้ถามสอบถามในหลายประเด็นที่น่าสนใจ ได้แก่ ความเสี่ยงของการระบาด วัคซีนกับการป้องกัน และความจำเป็นของการรับวัคซีนเข็มกระตุ้น
คำถาม
หนูซื้อตั๋วเครื่องบินไปกลับเพื่อไปเที่ยวซานฟรานซิสโกเรียบร้อยแล้ว กำหนดออกเดินทาง 22 ธค. แต่เท่าที่ติดตามข่าวโอไมครอนโควิดสายพันธ์ใหม่แล้วเริ่มเกิดความไม่แน่ใจว่าควรจะยอมเสียเงินค่าตัวหรือเปล่าเพราะเป็นตั๋วแบบคืนไม่ได้ หนูอยากถามคุณหมอว่าโอไมครอนนี้จะเข้าอเมริกาได้ไหม หนูมีโอกาสจะติดเพราะการไปเที่ยวครั้งนี้ไหม ถ้าติดแล้วหนูจะมีความเสี่ยงที่จะเป็นอะไรมากไหม หนูฉีดวัคซีนสามเข็มแล้ว (เข็มแรกแอสตร้า เข็มสองเข็มสามไฟเซอร์) จะปลอดภัยจากโอไมครอนไหม หรือว่าหนูควรจะฉีดเข็มสี่ก่อนเดินทาง และสุดท้ายหนูควรงดการเดินทางไหม
คำตอบ
1.. ถามว่าไวรัสซาร์โควี2สายพันธ์โอไมครอน (Omicron) ระบาดเข้าไปในสหรัฐอเมริกาหรือยัง ตอบว่ายังครับ หากนับตามหลักฐานอย่างเป็นทางการที่มีอยู่ถึงวันที่ผมนั่งตอบจดหมายนี้ (1ธค.64) แต่ความเห็นของผมและนักระบาดวิทยาจำนวนมากเห็นตรงกันว่าโรคน่าจะเข้าไปในสหรัฐเรียบร้อยแล้ว เพราะการย้อนดูหลักฐานผู้ป่วยในอัฟริกาใต้พบว่าโรคนี้ซึ่งมีเอกลักษณ์ว่าแพร่ได้เร็วที่สุดเท่าที่เคยมีมา ได้เกิดขึ้นก่อนที่องค์การอนามัยโลก (WHO) ประกาศเตือนตั้งนานแล้ว และหลัง WHO ประกาศแล้วรัฐบาลอเมริกันก็ยังรำมวยอยู่พักใหญ่กว่าจะประกาศห้ามการเดินทางเข้าจากกลุ่ม 8 ประเทศที่มีโรค พูดแบบจิ๊กโก๋ก็คือมัน..”ช้าไปต๋อย” มิหนำซ้ำในการห้ามคนเดินทางมาจากอัฟริกาทุกวันนี้ก็ยังไม่ได้ห้ามคนที่มีสัญชาติอเมริก้น โห..คิดได้ไงเนี่ย ยังกับว่าไวรัสมันถือสัญชาติด้วยงั้นแหละ
2.. ถามว่าการไปเที่ยวอเมริกา 22 ธค. มีโอกาสติดโรคโอไมครอนไหม ตอบว่ามีครับ เพราะเวลาตั้งสามสัปดาห์หลังจากวันนี้ ผมเดาเอาว่าโอไมครอนคงจะร่อนไปทั่วโลกเรียบร้อยแล้ว
3.. ถามว่าถ้าติดโรคโควิดสายพันธ์โอไมครอนแล้วจะเป็นอะไรมากไหม ตอบว่าหากรอข้อมูลอย่างเป็นทางการก็คือยังไม่ทราบครับ แต่หากใช้วิธีเดาเอาจากข่าวและคำให้สัมภาษณ์ของแพทย์ที่รักษาโรคอยู่หน้างานในอัฟริกาใต้ก็ตอบได้เลยว่าคงไม่เป็นอะไรมากหรอกครับ เพราะขณะนี้อัตราตายของการติดเชื้อสายพันธ์โอไมครอนยังเป็นศูนย์อยู่ คือทั่วโลกยังไม่ประเทศไหนรายงานว่ามีคนตายเลย ดังนั้นถึงมันจะแพร่เร็วไปกว่ายี่สิบประเทศแล้ว แต่มันมีอันตรายน้อย
แต่ขณะที่คุณไม่ลำบากจากการติดเชื้อ แต่คุณจะลำบากจากการเดินทางจากที่หนึ่งไปอีกที่หนึ่งอย่างแน่นอน โดยเฉพาะอย่างยิ่งการเดินทางเข้าประเทศไทย ผมว่าคุณลำบากแน่ เพราะประเทศไทยนี้เรากักกันโรคแบบเอาเป็นเอาตายกับคนที่มากับเครื่องบิน แต่เราไม่ซีเรียสอะไรเลยกับคนที่เดินหรือนั่งรถหรือลงเรือเข้ามาทางช่องทางธรรมชาติ
4.. ถามว่าฉีดวัคซีนเทพไปสามเข็มแล้วจะรอดจากโอไมครอนไหม ตอบว่าข้อมูลอย่างเป็นทางการยังไม่ชัวร์ แต่ข้อมูลอย่างไม่เป็นทางการจากการให้ข่าวทั้งที่อัฟริกาใต้เอง ที่อิสราเอล ที่เนเธอร์แลนด์ ล้วนบ่งชี้ว่าผู้ป่วยฉีดวัคซีนสามเข็มก็ยังติดเชื้อโอไมครอนนี้ได้
ยิ่งเป็นวัคซีนเทพ (หมายถึงวัคซีนที่ออกแบบให้มุ่งทำลาย spike protein เช่นวัคซีน mRNA และวัคซีน DNA) ยิ่งสู้วัคซีนโบราณที่ทำจากเชื้อตายอย่างซิโนแวคไม่ได้ เพราะเชื้อสายพันธ์โอไมครอนนี้เปลี่ยนส่วน spike protein ของมันไปมากที่สุด มองจากมุมนี้วัคซีนที่มุ่งออกฤทธิ์ผ่าน spike protein จะสู้วัคซีนที่ออกฤทธิ์ต่อตัวไวรัสทั้งตัวไม่ได้ ข้อเท็จจริงจะเป็นอย่างที่หมอสันต์มองหรือเปล่าต้องรอดูข้อมูลที่จะตามมาในหลายๆเดือนข้างหน้านี่ต่อไป
5. ถามว่าควรจะฉีดวัคซีนเข็มสี่ไหม ตอบว่า แหม คุณเนี่ยจะติดเชื้อจากพวกนักการเมืองฝรั่งแล้วเนี่ย พวกนี้ท่องกันแต่คำว่า booster booster booster แต่ผมตอบคุณว่าการฉีดวัคซีนเข็มสี่จะช่วยเพิ่มระดับภูมิคุ้มกันในเลือดสำหรับเชื้อโควิดสายพันธ์เดลต้าให้คุณได้ก็จริง แต่ไม่เกี่ยวอะไรกับโอไมครอนเลย มันจะเพิ่มภูมิคุ้มกันโอไมครอนได้หรือไม่ยังไม่รู้ รู้แต่ว่าบริษัทวัคซีนเช่นโมเตอร์นา ได้เริ่มลงมือผลิตวัคซีนสำหรับสายพันธ์โอไมครอนไปเรียบร้อยแล้ว แปลไทยให้เป็นไทยก็คือผู้ผลิตวัคซีนเก่าซึ่งใช้ได้ดีกับสายพันธ์เก่ารวมทั้งเดลต้า เขาไม่เชื่อว่ามันจะป้องกันสายพันธ์โอไมครอนได้
6.. ถามว่าควรจะงดการเดินทางไหม ตอบว่านั่นคุณต้องตัดสินใจเองนะครับ ถ้าเป็นตัวผมเงื้อจะไปเที่ยวแล้วโอไมครอนมาในประเทศที่ผมจะไป ผมก็ไม่งด เพราะผมไม่กลัวโควิดอย่างสายพันธ์โอไมครอน จริงๆ แล้วผมว่าไวรัสโควิดอย่างสายพันธ์โอไมครอนนี่แหละเป็นสายพันธ์ในอุดมคติที่จะมาช่วยโลกใบนี้ไว้ หมายความว่าวงการระบาดวิทยาเองได้เฝ้าหวังลึกๆว่าวันหนึ่งจะมีไวรัสสายพันธ์ใหม่ที่ระบาดเร็วแป๊บเดียวเป็นกันทั่ว สร้างภูมิคุ้มกันโรคโควิดได้ทั้งโลกโดยไม่มีใครตาย เพราะโดยทฤษฎีแล้วเรารู้ว่าถ้าไวรัสรุนแรงทำให้คนตายแยะมันจะระบาดได้ไม่เร็ว ภูมิคุ้มกันฝูงก็ไม่เกิด โรคก็ไม่จบสักที แต่วันหนึ่งเราหวังว่าจะมีสายพันธ์ที่ระบาดได้เร็วซึ่งโดยธรรมชาติมันจะไม่รุนแรงไม่งั้นมันระบาดเร็วไม่ได้ ชนิดหลังนี้แหละที่จะมาแทนวัคซีนได้ แล้ววันนี้ก็มีแล้ว โอไมครอนนี่ไง
